هیپوکلریت کلسیم

هیپوکلریت کلسیم چیست؟

پرکلرین یکی از مواد شیمیایی است که در فرایند تصفیه آب به عنوان یک ماده اکسید کننده و ضد عفونی کننده مورد استفاده قرار می گیرد. پرکلرین در تصفیه آب به منظور کشتن باکتری ها، ویروس ها و سایر آلودگی ها استفاده می شود. این ماده به عنوان یک اکسید کننده قوی عمل کرده و با بریدن زنجیره های زیستی در سلول های میکروبی، آن ها را نابود می کند. پرکلرین قدرت ضد عفونی کنندگی بالایی دارد و می تواند به طور موثری باکتری ها و ویروس ها را از آب حذف کند.

روش های استفاده از پرکلرین در تصفیه آب به دو صورت انجام می شود. در روش اول، پرکلرین به صورت مستقیم به آب اضافه می شود و در فرآیند اکسیداسیون، باکتری ها و ویروس ها را از بین می برد. در روش دوم، پرکلرین به عنوان یک اکسید کننده در فرآیند تولید کلر از طریق الکترولیز آب مورد استفاده قرار می گیرد. فرمول شیمیایی هیپوکلریت کلسیم Ca(ClO)₂ است که نشان دهنده یک ترکیب یونی متشکل از یک کاتیون کلسیم دو ظرفیتی (Ca²⁺) و دو آنیون هیپوکلریت (ClO⁻) است.

انواع هیپوکلریت کلسیم

هیپوکلریت کلسیم (Ca(ClO)₂) یکی از ترکیبات مؤثر در ضدعفونی و گندزدایی آب است که به ویژه در تصفیه آب استخرها و منابع آب آشامیدنی کاربرد فراوان دارد. این ماده شیمیایی در دو شکل رایج یعنی پودر و قرص به بازار عرضه می شود. انتخاب بین این دو شکل به نیاز کاربر، حجم آب، روش مصرف و پایداری ماده فعال بستگی دارد که در ادامه بررسی می کنیم:

پودر هیپوکلریت کلسیم

پودر هیپوکلریت کلسیم یکی از متداول ترین اشکال این ترکیب است که معمولاً دارای غلظتی بین 65 تا 78 درصد ماده فعال (کلر آزاد) است. این پودر به راحتی در آب حل می شود و به سرعت کلر آزاد می کند که این ویژگی آن را برای شوک کلرزنی در استخرها و چاه بسیار مناسب می سازد. یکی از مزایای اصلی این شکل، قدرت ضدعفونی بالا و واکنش سریع آن در برابر آلاینده های آلی و میکروبی است. با این حال، پودر هیپوکلریت کلسیم باید در ظروف دربسته و دور از رطوبت نگهداری شود، چرا که رطوبت باعث تخریب ماده فعال و کاهش اثربخشی آن می شود.

قرص هیپوکلریت کلسیم

قرص هیپوکلریت کلسیم با دارا بودن تقریباً 70 درصد کلر فعال، گزینه ای مناسب برای استفاده کنترل شده و تدریجی در سیستم های گندزدایی مانند استخرهای خانگی است. این قرص ها معمولاً آهسته تر در آب حل می شوند و کلر را به صورت پیوسته و یکنواخت آزاد می کنند که باعث می شود سطح کلر در آب در بازه ای پایدار باقی بماند. از جمله مزایای این شکل، می توان به کاهش نوسانات PH و سهولت برای استفاده اشاره کرد. همچنین قرص ها فضای کمتری اشغال می کنند و جابجایی و نگهداری آن ها آسان تر از پودر است. در جدول زیر هیپوکلریت کلسیم پودری و قرصی را بررسی و مقایسه می کنیم:

نحوه استفاده از پرکلرین در تصفیه آب

برای استفاده از پرکلرین، معمولاً بسته به حجم و سطح آلودگی آب تصفیه شده، در غلظت های مناسب در آب حل می شود. پس از افزودن پرکلرین، آب باید برای مدت زمان تماس توصیه شده، معمولاً حدود 30 دقیقه، بماند تا از ضدعفونی کامل اطمینان حاصل شود. برای جلوگیری از کلرزنی بیش از حد، که می تواند منجر به تولید محصولات جانبی مضر مانند کلرامین ها یا تری هالومتان ها (THM) شود، باید از دستورالعمل های ایمنی و توصیه های دوز پرکلرین پیشنهادی توسط سازنده پیروی کرد. نگهداری مناسب در جای خشک و خنک نیز برای حفظ اثربخشی آن ضروری است.

مزایای استفاده از هیپوکلریت کلسیم

استفاده از پرکلرین در تصفیه آب مزایای زیادی دارد. این ماده می تواند باکتری ها، ویروس ها و سایر الاینده ها را به طور مؤثر از آب حذف کرده و بهبود کیفیت آب آشامیدنی را تضمین کند. مزایای دیگر استفاده از پرکلرین عبارتند از:

1.    قدرت ضد عفونی: پرکلرین قدرت ضد عفونی کردن بالایی دارد و می تواند باکتری ها، ویروس ها و سایر آلودگی ها را به طور موثری از آب حذف کند. این ویژگی موجب می شود که آب تصفیه شده با استفاده از پرکلرین، برای مصارف مختلف از جمله آشامیدنی، شستشو و آشپزی، ایمن باشد.
2.    عملکرد قوی در پاکسازی آب: پرکلرین به عنوان یک اکسید کننده قوی عمل کرده و آلودگی های شیمیایی و آلی را نیز از آب حذف می کند. این آلودگی ها شامل فلزات سنگین، مواد آلی متعدد و ترکیبات آلوده دیگر است. با تخریب زنجیره های زیستی در این آلودگی ها، پرکلرین موجب تصفیه کامل آب می شود.
3.    پایداری و ثبات: پرکلرین یک ماده پایدار است که در آب با مدت زمان طولانی حفظ می شود. این ویژگی موجب می شود که آب تصفیه شده با استفاده از پرکلرین بتواند در شبکه توزیع آب بدون ایجاد تغییرات نسبیتی، به مدت طولانی نگهداری شود.
4.    اثر کمتر بر طعم و بوی آب: به عنوان ماده اکسید کننده، پرکلرین نسبت به برخی دیگر از مواد ضدعفونی کننده، تأثیر کمتری بر طعم و بوی آب دارد. این موضوع می تواند در کاربرد و استفاده روزمره افراد از آب تصفیه شده با پرکلرین تأثیر بسزایی داشته باشد.

معایب استفاده از هیپوکلریت کلسیم برای تصفیه آب

مهم است بدانید که استفاده از پرکلرین در تصفیه آب همراه با برخی نقاط ضعف است. پرکلرین می تواند در ترکیب با مواد آلی موجود در آب، ترکیبات شیمیایی مضری تشکیل دهد که به عنوان ترکیبات کلرزنی نامیده می شوند. این ترکیبات ممکن است عوارض سلامتی در برخی موارد ناشی از مصرف طولانی مدت آب آلوده به آن ها را به همراه داشته باشند. بنابراین، برای حذف ترکیبات کلرزنی از آب تصفیه شده با استفاده از پرکلرین، می توان از فیلتراسیون کربن فعال یا فرآیندهای پیشرفته تری مانند فرآیند نیتراسیون استفاده کرد.

درصدهای رایج هیپوکلریت کلسیم در تصفیه آب و تفاوت های آن

پرکلرین یا هیپوکلریت کلسیم، یکی از رایج ترین مواد گندزدا در صنعت تصفیه آب است. این ماده با فرمول شیمیایی Ca(OCl)2 به صورت پودری یا گرانولی عرضه شده و به دلیل خلوص بالا، اثربخشی قابل توجهی در حذف میکروارگانیسم های مضر دارد. درصدهای خلوص مختلف پرکلرین، نظیر 60 تا 70 درصد، بسته به کاربردهای مختلف از جمله تصفیه آب آشامیدنی، ضدعفونی استخرها و صنایع سفیدکننده استفاده می شوند. این ترکیب علاوه بر خواص اکسیدکنندگی بالا، مقرون به صرفه ترین گزینه برای گندزدایی آب به خصوص در شرایط اضطراری به حساب می آید. در ادامه، جدول مشخصات درصدهای رایج پرکلرین آورده شده است:

این جدول نشان دهنده تنوع کاربرد و کارایی پرکلرین بر اساس درصد خلوص است و به کاربران کمک می کند مناسب ترین گزینه را برای نیازهای خود انتخاب کنند. جهت خرید این محصول یا سایر تجهیزات تصفیه آب، می توانید به وب سایت آبین مراجعه کنید.

شرایط نگهداری و MSDS هیپوکلریت کلسیم

هیپوکلریت کلسیم (پرکلرین)  یک اکسیدکننده قوی است و در صورت تماس با اسیدها، مواد آلی یا فلزات ممکن است واکنش های خطرناکی ایجاد کند. بنابراین شما باید آن را در محیطی خشک، خنک، با تهویه مناسب و دور از نور مستقیم خورشید نگهداری کنید. پیشنهاد می شود از فرم بدون آب (anhydrous) این ترکیب استفاده نمایید، چراکه پایداری بیشتری دارد و نگهداری هیپوکلریت کلسیم ایمن تر است. هنگام استفاده، حتماً دستکش، عینک ایمنی و ماسک مناسب بپوشید تا از تماس مستقیم با پوست، چشم یا استنشاق بخارات آن جلوگیری شود. همچنین لطفاً این ماده را دور از دسترس کودکان و منابع حرارتی قرار دهید تا از بروز حوادث ناخواسته پیشگیری شود.

تفاوت هیپوکلریت سدیم و هیپوکلریت کلسیم چیست؟

هیپوکلریت کلسیم و سدیم هر دو مواد گندزدا برپایه کلر هستند، اما هیپوکلریت کلسیم به صورت گرانول با میزان کلر بالا (60-70٪) برای ضدعفونی استخرها مناسب است، در حالی که هیپوکلریت سدیم به صورت مایع (آب ژاول) با میزان کلر کمتر (<15٪) برای ضدعفونی سطوح و صنایع بهداشتی استفاده می شود. هیپوکلریت سدیم می تواند به عنوان جایگزین مناسب هیپوکلریت کلسیم استفاده شود و حمل آن آسان تر است، اما هیپوکلریت کلسیم پایداری بیشتری در مصارف طولانی مدت دارد.