بنزوات سدیم (Sodium benzoate)

بنزوات سدیم چیست؟

بنزوات سدیم نوعی نمک است که از اسید بنزوئیک به دست می‌آید. بنزوئیک اسید یک ترکیب آلی با فرمول مولکولی C6H5CO2H است. این ماده دارای یک گروه کربوکسیل است که می‌تواند با سایر ترکیبات شیمیایی واکنش داده و منجر به تشکیل استرها، آمیدها یا نمک‌های شیمیایی شود. ماده شیمیایی بنزوات سدیم به شکل پودر سفید و بی بو است که معمولا به عنوان نگهدارنده مواد غذایی برای جلوگیری از رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها در غذاهای اسیدی مانند آب میوه‌ها، نوشابه‌های گازدار و ترشیجات استفاده می‌شود.

این ماده آلی همچنین در صنعت داروسازی به عنوان نگهدارنده داروها و در صنایع آرایشی و بهداشتی به عنوان نگهدارنده در محصولات مراقبت شخصی مختلف استفاده می‌شود. هنگامی که بنزوات سدیم در آب حل می‌شود، به یون‌های سدیم و بنزوات خود تجزیه شده و با ایجاد اختلال در فرآیندهای سلولی، مانع از رشد میکروارگانیسم‌ها خواهد شد.

کاربرد بنزوات سدیم

در این بخش به بررسی دقیق‌تر کاربرد بنزوات سدیم در مصارف مختلف می‌پردازیم که به شرح زیر است:

•    مصارف پزشکی: از این ماده شیمیایی به عنوان ماده آلی در ساخت دارو برای درمان هیپرآمونمی، وضعیتی که در آن مقدار زیادی آمونیاک در خون وجود دارد، استفاده می‌شود. همچنین در داروهایی که برای کمک به جلوگیری از رشد باکتری‌های خاصی که می‌توانند باعث آکنه و سایر انواع عفونت‌ها شوند، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
•    صنایع غذایی: برای مهار رشد باکتری‌ها، مخمرها و کپک‌ها در مواد غذایی از جمله انواع غذاهای اسیدی مانند مربا، آب میوه، نوشابه‌های گازدار، ترشیجات و سس‌ها و افزایش طول عمر محصولات از بنزوات سدیم خوراکی استفاده می‌شود.
•    تصفیه فاضلاب: این ماده آلی در فرآیند خنثی سازی و حذف ذرات ناخالصی با کربن فعال ترکیب شده و برای حذف یون‌های سرب استفاده می‌شود. سپس لجن حاصل، برای پردازش یا دفع بیشتر گرفته می‌شود.
•    محصولات شوینده: بنزوات سدیم به طور گسترده در مواد شوینده خانگی و پودرهای لباسشویی، لوازم آرایشی و عطرها به عنوان یک عامل نگهدارنده یافت می‌شود. می‌تواند کیفیت محصول نهایی را با جلوگیری از فساد یا خراب شدن در صورت تماس با هوا یا آب حفظ کند.
•    مصارف آزمایشگاهی: این ماده اغلب در آزمایش‌ها آزمایشگاهی به عنوان یک ماده استاندارد برای کالیبراسیون و تأیید ابزارهای تحلیلی استفاده می‌شود.

بنزوات سدیم در تصفیه آب

بنزوات سدیم، به عنوان یک ماده آلی، در برخی کاربردهای صنعتی برای کاهش سختی آب و حذف یون‌ های ناخالصی مورد استفاده قرار می ‌گیرد. این ترکیب با پیوند به یون‌ های خاصی در آب، می‌ تواند آن ها را به ‌طور موثری از سیستم حذف کند و به این ترتیب، سختی آب را کاهش دهد. سختی آب به‌ علت وجود یون ‌های کلسیم و منیزیم است که می ‌توانند در طول زمان در تجهیزات صنعتی رسوبات ایجاد کنند و کارایی سیستم ‌های گرمایشی، سرمایشی، و آب ‌رسانی را کاهش دهند. با استفاده از بنزوات سدیم در دستگاه تصفیه آب صنعتی، که برای مراکزی که به آب با خلوص بالا نیاز دارند استفاده می شود، از تشکیل رسوب جلوگیری شده و عمر مفید تجهیزات افزایش می ‌یابد.
 

مشخصات فنی بنزوات سدیم

بنزوات سدیم با جلوگیری از رشد میکروارگانیسم‌ها، ماندگاری محصولات را افزایش می‌دهد و در محدوده pH اسیدی عملکرد بهینه‌ای دارد، که این ویژگی‌ها آن را به یک افزودنی حیاتی در صنایع غذایی و بهداشتی تبدیل کرده است. در جدول زیر به بررسی سایر مشخصات فنی بنزوات سدیم می‌پردازیم:

نکات ایمنی مصرف و نگهداری سدیم بنزوات (msds)

برای استفاده ایمن از سدیم بنزوات در سیستم های تصفیه آب، باید نکات ایمنی زیر را رعایت کنید:

•    استفاده در مقادیر مناسب: استفاده از مقادیر مناسب و مجاز بنزوات سدیم بر اساس استانداردها و دستورالعمل های بهداشتی حائز اهمیت است. همواره باید مقادیر استفاده شده را کنترل کرده و از افزایش ناگهانی مواد اجتناب کرد.
•    ذخیره سازی مناسب: سدیم بنزوات را در شرایط ذخیره سازی مناسب نگهداری کنید، از نور مستقیم و حرارت زیاد جلوگیری کرده و در محیط خنک و خشک نگهداری کنید.
•    پوشیدن لباس و وسایل محافظ: هنگام کار با بنزوات سدیم، به ویژه به شکل غلیظ، از تجهیزات حفاظت فردی مناسب مانند دستکش و عینک ایمنی استفاده کنید تا از تماس پوست یا چشم جلوگیری شود.
•    استفاده در محیط با تهویه خوب: در فضایی با تهویه مناسب کار کرده تا از تجمع بخارهای مضر جلوگیری کنید.
 

تاثیر بنزوات سدیم بر بدن

سدیم بنزوات محلول در آب یکی از موادی است که معمولا در نگهدارنده‌های مواد غذایی استفاده می‌شود. این ماده برای استفاده به عنوان نگهدارنده مواد غذایی توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) در غلظت‌های تا 0.1 درصد وزنی (45 گرم در کیلوگرم یا 3 قاشق چای خوری در هر گالن) تایید شده است. مقادیر بالاتر این ماده می‌تواند اثرات جانبی زیادی برای برخی از افراد داشته باشد. این احتمال نیز می‌رود که بنزوات سدیم می تواند با آسیب سلولی در کبد مرتبط باشد. اگر چنین احتمالی وجود داشته باشد، مصرف این ماده شیمیایی محدود شده و نیاز به استفاده از برچسب‌های هشداردهنده برای استفاده از این محصول الزامی است. اگرچه، در حال حاضر نیز، سیترات پتاسیم یا اسید سیتریک به طور کلی به عنوان نگهدارنده مواد غذایی به جای بنزوات سدیم استفاده می‌شود.

به زنان باردار یا شیرده توصیه می‌شود از مصرف بنزوئیک اسید سدیم خودداری کنند؛ زیرا ممکن است در پلاسمای خون مادر وجود داشته باشد و از طریق شیر مادر به جنین/نوزاد منتقل شود. همچنین افراد مبتلا به نارسایی کلیه ممکن است بنزوات سدیم بیش از حد در مایعات بدن خود داشته باشند که می‌تواند منجر به ادم مغزی و حتی مرگ شود. بنابراین، آنها باید از خوردن غذاهایی با محتوای بالای بنزوات اجتناب کنند، به ویژه اگر عملکرد کلیه غیر طبیعی دارند. به افراد مبتلا به فنیل کتونوری (PKU) نیز توصیه می‌شود از غذاهایی با محتوای بنزوات سدیم خوراکی بالا اجتناب کنند. علی رغم اینکه برای بسیاری از افراد سوال است که آیا بنزوات سدیم سرطان زا می باشد، اما منابع قابل تاییدی برای این مسئله وجود ندارد. باید یادآوری کرد که مصرف غیر استاندارد آن به خصوص در ترکیب با مواد دیگر در محیط های اسیدی، منجر به تولید بنزن می شود که ماده خطرناکی برای بدن انسان می باشد.

خرید بنزوات سدیم

بنزوات سدیم که به شکل پودر سفید رنگ تولید می‌شود، معمولا در فروشگاه‌های معتبر که مواد شیمیایی عرضه می‌کنند، به فروش می‌رسد. در مصارف تصفیه آب و فاضلاب نیز از این ماده استفاده می‌شود. بنابراین در فروشگاه‌های عرضه‌کننده تجهیزات تصفیه آب، نیز این محصول موجود است.

فروشگاه اینترنتی آبین یکی از معتبرترین مراکز برای خرید بنزوات سدیم و تجهیزات تصفیه آب از جمله سایر مواد شیمیایی مورد استفاده در این صنعت است. شما می‌توانید با مراجعه به وب‌سایت این فروشگاه، محصول موردنظر خود را خریداری کنید. همچنین می‌توانید از طریق تماس یا کارشناسان، از خدمات مشاوره رایگان در زمینه خرید محصولات و اطلاع از قیمت بنزوات سدیم بهره ببرید.

سوالات متداول بنزوات سدیم

عوارض استفاده از بنزوات سدیم در سیستم تصفیه آب چیست؟

استفاده از سدیم بنزوات در سیستم‌های تصفیه آب ممکن است عوارض مختلفی داشته باشد، اما معمولاً این عوارض به دلیل استفاده نادرست یا بیش از حد این ماده مخرب است. مصرف زیاد این ماده شیمیایی ممکن است برای برخی افراد به عوارضی نظیر عوارض گوارشی، حساسیت‌های پوستی یا سایر عوارض آلرژیک منجر شود.

 در برخی شرایط، این ماده شیمیایی می‌تواند با سایر مواد موجود در آب یا مواد شیمیایی دیگر در سیستم تصفیه آب واکنش دهد و ترکیبات جدیدی که ممکن است مضر باشند، تولید کند. برای جلوگیری از این عوارض، مهم است که استفاده از بنزوات سدیم در سیستم‌های تصفیه آب مورد مطالعه و کنترل دقیق قرار گیرد و از دوز ایمن استفاده شود.

قرص سدیم بنزوات چیست؟

سدیم بنزوات در پزشکی برای کمک به دفع آمونیاک اضافی از بدن در افرادی که دچار اختلالات خاص متابولیسمی هستند، تجویز می ‌شود. مصرف قرص بنزوات سدیم باید حتماً تحت نظر پزشک و طبق دستورالعمل‌ های او انجام شود، زیرا استفاده نادرست از آن می ‌تواند باعث بروز عوارض جانبی و مشکلات سلامتی شود.

تفاوت بنزوات سدیم با سوربات پتاسیم چیست؟

بنزوات سدیم و سوربات پتاسیم هر دو به عنوان نگهدارنده‌ های مؤثر در صنایع غذایی شناخته می ‌شوند، اما تفاوت‌ هایی در ترکیب و عملکرد آن ها وجود دارد. بنزوات سدیم محلول در آب است و در pH کمتر از 4.5 بهترین کارایی را دارد، بنابراین بیشتر در محصولات اسیدی مورد استفاده قرار می ‌گیرد. در مقابل، سوربات پتاسیم نمک پتاسیم اسید سوربیک است و در محصولات متنوعی از جمله محصولات پخته شده، لبنی و گوشت‌ های فرآوری شده به کار می ‌رود. سوربات پتاسیم قادر است از رشد کپک، مخمر و برخی باکتری ‌ها جلوگیری کند و علاوه بر این، به عنوان یک آنتی اکسیدان عمل می ‌کند. همچنین، این دو ماده اغلب به‌ صورت همزمان در محصولات غذایی مورد استفاده قرار می گیرند تا حفاظت بهتری در برابر طیف وسیع‌ تری از میکروارگانیسم‌ ها ایجاد کنند و از اثر هم افزایی آن ها استفاده شود.