بنزوات سدیم (Sodium benzoate)

بنزوات سدیم چیست؟

بنزوات سدیم نوعی نمک است که از اسید بنزوئیک به دست می آید. بنزوئیک اسید یک ترکیب آلی با فرمول مولکولی C6H5CO2H است. این ماده دارای یک گروه کربوکسیل است که می تواند با سایر ترکیبات شیمیایی واکنش داده و منجر به تشکیل استرها، آمیدها یا نمک های شیمیایی شود.

ماده شیمیایی بنزوات سدیم به شکل پودر سفید و بی بو است که معمولا به عنوان نگهدارنده مواد غذایی برای جلوگیری از رشد باکتری ها و قارچ ها در غذاهای اسیدی مانند آب میوه ها، نوشابه های گازدار و ترشیجات استفاده می شود. این ماده آلی همچنین در صنعت داروسازی به عنوان نگهدارنده داروها و در صنایع آرایشی و بهداشتی به عنوان نگهدارنده در محصولات مراقبت شخصی مختلف استفاده می شود. هنگامی که بنزوات سدیم در آب حل می شود، به یون های سدیم و بنزوات خود تجزیه شده و با ایجاد اختلال در فرآیندهای سلولی، مانع از رشد میکروارگانیسم ها خواهد شد.

کاربرد بنزوات سدیم

در این بخش به بررسی دقیق تر کاربرد بنزوات سدیم در مصارف مختلف می پردازیم که به شرح زیر است:

•    مصارف پزشکی: از این ماده شیمیایی به عنوان ماده آلی در ساخت دارو برای درمان هیپرآمونمی، وضعیتی که در آن مقدار زیادی آمونیاک در خون وجود دارد، استفاده می شود. همچنین در داروهایی که برای کمک به جلوگیری از رشد باکتری های خاصی که می توانند باعث آکنه و سایر انواع عفونت ها شوند، مورد استفاده قرار می گیرد.
•    صنایع غذایی: برای مهار رشد باکتری ها، مخمرها و کپک ها در مواد غذایی از جمله انواع غذاهای اسیدی مانند مربا، آب میوه، نوشابه های گازدار، ترشیجات و سس ها و افزایش طول عمر محصولات از بنزوات سدیم خوراکی استفاده می شود.
•    تصفیه فاضلاب: این ماده آلی در فرآیند خنثی سازی و حذف ذرات ناخالصی با کربن فعال ترکیب شده و برای حذف یون های سرب استفاده می شود. سپس لجن حاصل، برای پردازش یا دفع بیشتر گرفته می شود.
•    محصولات شوینده: بنزوات سدیم به طور گسترده در مواد شوینده خانگی و پودرهای لباسشویی، لوازم آرایشی و عطرها به عنوان یک عامل نگهدارنده یافت می شود. می تواند کیفیت محصول نهایی را با جلوگیری از فساد یا خراب شدن در صورت تماس با هوا یا آب حفظ کند.
•    تصفیه آب: در برخی از موارد، جهت حذف یون های ناخالصی و سختی گیری آب از این ماده آلی در صنعت استفاده می شود.
•    مصارف آزمایشگاهی: این ماده اغلب در آزمایش ها آزمایشگاهی به عنوان یک ماده استاندارد برای کالیبراسیون و تأیید ابزارهای تحلیلی استفاده می شود.

مشخصات فنی بنزوات سدیم

جدول زیر به بررسی مشخصات فنی بنزوات سدیم می پردازد:

فرمول مولکولی	C7H5O2Na C7H5NaO2 C6H5COONa NaC6H5COO
شکل ظاهری	پودر کریستالی سفید یا بی رنگ و بدون بو
حداکثر غلظت مورد تایید	تا 0.1 درصد وزنی (45 گرم در کیلوگرم یا 3 قاشق چای خوری در هر گالن)
جرم مولی	144.10 گرم بر مول
دانسیته	1.497 گرم بر سانتی متر مکعب
نقطه ذوب	410 درجه سانتی گراد
ساختار ملکولی
سایر اسامی	سدیم بنزوات  سوبنات آنتیمول بنزوئیک اسید، نمک سدیم
میزان pH	محلول آبی کمی قلیایی تا تورنسل است، PH حدود 8

تاثیر بنزوات سدیم بر بدن

بنزوات سدیم محلول در آب یکی از موادی است که معمولا در نگهدارنده های مواد غذایی استفاده می شود. این ماده برای استفاده به عنوان نگهدارنده مواد غذایی توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) در غلظت های تا 0.1 درصد وزنی (45 گرم در کیلوگرم یا 3 قاشق چای خوری در هر گالن) تایید شده است. مقادیر بالاتر این ماده می تواند اثرات جانبی زیادی برای برخی از افراد داشته باشد. این احتمال نیز می رود که بنزوات سدیم می تواند با آسیب سلولی در کبد مرتبط باشد. اگر چنین احتمالی وجود داشته باشد، مصرف این ماده شیمیایی محدود شده و نیاز به استفاده از برچسب های هشداردهنده برای استفاده از این محصول الزامی است. اگرچه، در حال حاضر نیز، سیترات پتاسیم یا اسید سیتریک به طور کلی به عنوان نگهدارنده مواد غذایی به جای بنزوات سدیم استفاده می شود.

به زنان باردار یا شیرده توصیه می شود از مصرف بنزوئیک اسید سدیم خودداری کنند؛ زیرا ممکن است در پلاسمای خون مادر وجود داشته باشد و از طریق شیر مادر به جنین/نوزاد منتقل شود. همچنین افراد مبتلا به نارسایی کلیه ممکن است بنزوات سدیم بیش از حد در مایعات بدن خود داشته باشند که می تواند منجر به ادم مغزی و حتی مرگ شود. بنابراین، آنها باید از خوردن غذاهایی با محتوای بالای بنزوات اجتناب کنند، به ویژه اگر عملکرد کلیه غیر طبیعی دارند. به افراد مبتلا به فنیل کتونوری (PKU) نیز توصیه می شود از غذاهایی با محتوای بنزوات سدیم خوراکی بالا اجتناب کنند.

خرید بنزوات سدیم

بنزوات سدیم که به شکل پودر سفید رنگ تولید می شود، معمولا در فروشگاه های معتبر که مواد شیمیایی عرضه می کنند، به فروش می رسد. در مصارف تصفیه آب و فاضلاب نیز از این ماده استفاده می شود. بنابراین در فروشگاه های عرضه کننده تجهیزات تصفیه آب، نیز این محصول موجود است.

فروشگاه اینترنتی آبین یکی از معتبرترین مراکز برای خرید بنزوات سدیم و تجهیزات تصفیه آب از جمله سایر مواد شیمیایی مورد استفاده در این صنعت است. شما می توانید با مراجعه به وب سایت این فروشگاه، محصول موردنظر خود را خریداری کنید. همچنین می توانید از طریق تماس یا کارشناسان، از خدمات مشاوره رایگان در زمینه خرید محصولات و اطلاع از قیمت بنزوات سدیم بهره ببرید.

سوالات متداول بنزوات سدیم

عوارض استفاده از بنزوات سدیم در سیستم تصفیه آب چیست؟

استفاده از سدیم بنزوات در سیستم های تصفیه آب ممکن است عوارض مختلفی داشته باشد، اما معمولاً این عوارض به دلیل استفاده نادرست یا بیش از حد این ماده مخرب است. مصرف زیاد این ماده شیمیایی ممکن است برای برخی افراد به عوارضی نظیر عوارض گوارشی، حساسیت های پوستی یا سایر عوارض آلرژیک منجر شود.

 در برخی شرایط، این ماده شیمیایی می تواند با سایر مواد موجود در آب یا مواد شیمیایی دیگر در سیستم تصفیه آب واکنش دهد و ترکیبات جدیدی که ممکن است مضر باشند، تولید کند. برای جلوگیری از این عوارض، مهم است که استفاده از بنزوات سدیم در سیستم های تصفیه آب مورد مطالعه و کنترل دقیق قرار گیرد و از دوز ایمن استفاده شود.

نکات ایمنی و شرایط نگهداری بنزوات سدیم چیست؟

برای استفاده ایمن از سدیم بنزوات در سیستم های تصفیه آب، باید نکات ایمنی زیر را رعایت کنید:

•    استفاده در مقادیر مناسب: استفاده از مقادیر مناسب و مجاز بنزوات سدیم بر اساس استانداردها و دستورالعمل های بهداشتی حائز اهمیت است. همواره باید مقادیر استفاده شده را کنترل کرده و از افزایش ناگهانی مواد اجتناب کرد.
•    ذخیره سازی مناسب: سدیم بنزوات را در شرایط ذخیره سازی مناسب نگهداری کنید، از نور مستقیم و حرارت زیاد جلوگیری کرده و در محیط خنک و خشک نگهداری کنید.
•    پوشیدن لباس و وسایل محافظ: هنگام کار با بنزوات سدیم، به ویژه به شکل غلیظ، از تجهیزات حفاظت فردی مناسب مانند دستکش و عینک ایمنی استفاده کنید تا از تماس پوست یا چشم جلوگیری شود.
•    استفاده در محیط با تهویه خوب: در فضایی با تهویه مناسب کار کرده تا از تجمع بخارهای مضر جلوگیری کنید.