در گلخانه ها، تأمین آب با کیفیت بالا پایه و اساس هر برنامهٔ کشت موفقی محسوب می شود، زیرا حتی مقادیر اندک از نمک ها، فلزات سنگین یا میکروارگانیسم های بیماری زا می توانند موجب آسیب به ریشه، انسداد سیستم آبیاری و کاهش بهره وری آن شوند. در چنین شرایطی، دستگاه تصفیه آب گلخانه به عنوان یکی از حیاتی ترین تجهیزات کشاورزی مدرن، راهکاری مؤثر برای تولید آب سالم و ایده آل برای آبیاری گیاهان گلخانه ای به شمار می رود. این سیستم با حذف آلاینده ها، تنظیم میزان ترکیبات شیمیایی آب و جلوگیری از انتقال عوامل بیماری زا، محیطی ایده آل برای رشد گیاهان فراهم می کنند.
دستگاه تصفیه آب گلخانه‌ای چیست و چه وظیفه ای دارد؟
دستگاه تصفیه آب گلخانه سیستمی است که به طور تخصصی جهت بهبود کیفیت آب مورد استفاده برای آبیاری گیاهان گلخانه ای طراحی و استفاده می شود. هدف اصلی عملکرد سیستم تصفیه آب گلخانه، حذف ذرات معلق، نمک ها، میکروارگانیسم ها و آلاینده هایی است که می توانند رشد گیاهان را مختل کنند یا باعث بروز بیماری های قارچی و باکتریایی شوند. آلودگی یا شوری بیش از حد آب، جذب مواد مغذی را در گیاهان مختل کرده و باعث انسداد نازل های آبیاری می شود. این سیستم ها با ایجاد باکیفیت و عاری از عوامل بیماری زا، شرایط رشد یکنواخت و تغذیه بهینه گیاه را فراهم می کنند و موجب افزایش بهره وری در تولید محصولات گلخانه ای می شوند.
عملکرد دستگاه تصفیه آب گلخانه چگونه است؟
عملکرد دستگاه تصفیه آب گلخانه به صورت چند مرحله فیلتراسیون است که طی این مراحل، آب ورودی به تدریج از آلودگی های فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی پاک می شود و در نهایت با کیفیت مناسب برای آبیاری گیاهان توزیع می شود. در ادامه، مراحل سیستم تصفیه آب گلخانه برای درک بهتر عملکرد این سیستم را توضیح می دهیم:
- پیش تصفیه: در این مرحله، ذرات ناخالصی درشت و گل و لای توسط فیلترهای توری، شنی و دیسکی و کلر آزاد، مواد آلی، بو و رنگ نامطلوب با استفاده از فیلتر کربنی حذف می شوند. سپس از با تزریق آنتی اسکالانت، از ایجاد رسوب و گرفتگی ممبران و سایر فیلترها جلوگیری می شود. در نهایت از فیلتر کارتریجی یا الیافی برای ذرات میکرونی و مواد آلی معلق استفاده می شود.
- اسمز معکوس: در مرحله اسمز معکوس (RO)، آب با فشار بالا از غشاء نیمه تراوا ممبران عبور کرده و املاح، نمک ها و فلزات سنگین حذف می شوند. نتیجه، تولید آب خالص با EC پایین است که برای آبیاری گلخانه و تنظیم دقیق کوددهی کاملاً مناسب خواهد بود.
- اصلاح شیمیایی و تنظیم pH: در این مرحله با استفاده از تبادل یونی سختی و یون های خاص مانند آهن و منگنز حذف شده و با افزودن اسید یا باز، pH آب در محدوده مناسب رشد گیاه تنظیم می شود. در برخی گلخانه ها برای مقادیر بالای آهن یا منگنز، از سیستم اکسیداسیون و فیلتراسیون شیمیایی نیز استفاده می شود.
- ضدعفونی: برای ضدعفونی آب از روش های مختلفی از جمله اشعه فرابنفش (UV)، ازن زنی یا کلرزنی و پراکسید هیدروژن/دی اکسید کلر برای حذف باکتری ها، قارچ ها و ویروس ها و جلوگیری از انتقال عوامل بیماری زا به گیاهان استفاده می شود.
- دوزینگ و تزریق کود: در پایان، آب تصفیه شده با نسبت دقیق کود و مواد مغذی ترکیب می شود تا وارد سیستم آبیاری شده و گیاهان تغذیه ای دقیق، یکنواخت و بدون استرس دریافت کنند.
نوع آب ورودی تأثیر زیادی بر طراحی، انتخاب و نحوه عملکرد سیستم تصفیه آب گلخانه دارد. به عنوان مثال، آب شهری معمولاً کیفیت مناسبی دارد و معمولا مستقیم مورد استفاده قرار می گیر، اما به دلیل وجود کلر (سطح توصیه شده کلر آزاد برای آبیاری گلخانه 2 تا 3 ppm) و احتمال وجود نمک های محلول که برای گیاهان گلخانه ای حساس ضرر دارد، از فیلتراسیون ساده مثل فیلتر کربنی برای تصفیه آب استفاده می شود. آب چاه نیز غالباً فقط نیاز به فیلتراسیون مکانیکی برای حذف جامدات معلق دارد. با این حال، برخی منابع آب های زیرزمینی حاوی آهن، منگنز یا نمک های محلول هستند که برای تصفیه آن نیاز به فیلترهای شیمیایی یا رزین تبادل یونی است. در مقابل، آب های سطحی مانند آب برکه ها، کانال ها و منابع بسته آبیاری اغلب آلوده به باکتری ها و قارچ های گیاهی هستند و باید با روش هایی مانند ازن زنی، کلرزنی، فیلتر فرابنفش (UV) یا ترکیب چند روش گندزدایی، تصفیه شوند.
چرا استفاده از دستگاه تصفیه آب نیمه صنعتی در گلخانه اهمیت دارد؟
استفاده از دستگاه تصفیه آب نیمه صنعتی با تکنولوژی اسمز معکوس (RO) علاوه بر افزایش کیفیت آب برای سلامت گیاه، باعث می شود عملکرد سیستم آبیاری نیز بهبود پیدا کند. وقتی آب خام و دارای املاح ناخالصی وارد سیستم RO می شود، یون های محلول اضافی (مانند سدیم و کلرید)، هدایت الکتریکی (EC) پایه آب را بالا می برند و این EC مزاحم، قابلیت گلخانه دار را برای مدیریت دقیق کوددهی مختل می کند. یکی از موارد اهمیت دستگاه تصفیه آب گلخانه، حذف بیش از 95%از این یون های ناخواسته بوده که EC را به صفر نزدیک می کند و به این ترتیب، به متخصصصان اجازه می دهد تا فرمولاسیون کود را به طور دقیق و متناسب با نیاز گیاهان طراحی کنند. همچنین این سیستم با حذف یون های محلول که مهم ترین عامل گرفتگی نازل ها و قطره چکان ها در سیستم های آبیاری قطره ای هستند، طول عمر تجهیزات را افزایش می دهد.
در وب سایت آبین، مجموعه ای از دستگاه های تصفیه آب نیمه صنعتی RO با ظرفیت ها و مختلف ارائه شده که متناسب با نیاز هر گلخانه قابل انتخاب و استفاده هستند. برای مثال، دستگاه نیمه صنعتی 1600 گالن با فناوری اسمز معکوس و فیلترهای ممبران با توان بالا قادر است انواع آلاینده های آب را حذف کرده و آب با کیفیت برای آبیاری فراهم کند. شما می توانید برای انتخاب مناسب ترین دستگاه و دریافت مشاوره تخصصی با کارشناسان آبین در تماس باشید و از خدمات پس از فروش حرفه ای این مجموعه نیز بهره مند شوید.
تأثیر کیفیت آب بر رشد گیاهان گلخانه ای
کیفیت آب در گلخانه ها تأثیر مستقیم و حیاتی بر رشد، سلامت و عملکرد گیاهان دارد. آب با کیفیت پایین رشد گیاهان را کند کرده و منجر به کاهش کیفیت ظاهری محصول و در برخی موارد، مرگ تدریجی گیاه می شود. نمک های محلول با غلظت بالا به واسطه آسیب مستقیم به ریشه ها، توانایی گیاه در جذب آب و مواد مغذی را کاهش می دهند و تجمع آن ها در حاشیه برگ ها باعث سوختگی لبه های برگ گیاهان می شود. علاوه بر این، آب با قلیائیت بالا می تواند pH محیط کشت را تغییر دهد و مانع جذب مؤثر عناصر غذایی شود که در نهایت سلامت و عملکرد گیاه را تحت تأثیر قرار می دهد.
آب تمیز و با کیفیت، شرایط بهینه برای جذب مواد مغذی را فراهم کرده و از استرس گیاه جلوگیری می کند که باعث شادابی، رشد سریع تر و سلامت گیاهان می شود. استفاده از سیستم های پیشرفته مانند اسمز معکوس (RO)، با کاهش شوری و حذف املاح و آلاینده ها، آب مناسبی برای آبیاری فراهم می کند که به گیاه امکان می دهد در شرایط کنترل شده بهترین عملکرد را داشته باشد و از آسیب ناشی از حضور نمک ها یا فلزات سنگین در آب محافظت شود. علاوه بر مزایا دستگاه تصفیه آب گلخانه، روش های ضدعفونی مانند ازن زنی باعث از بین رفتن باکتری ها، ویروس ها و قارچ ها در مسیر آبیاری می شوند و مانع انتشار بیماری های گیاهی می گردند. عملکرد این سیستم ها علاوه بر سلامت گیاه، با افزایش سطح اکسیژن در ناحیه ریشه، رشد و حجم برگ ها، ساقه ها، ریشه ها و میوه ها را بهبود می بخشند و موجب دستیابی به محصول با کیفیت و طعم بهتر می شوند.
جلوگیری از مشکلات استفاده از آب آلوده در سیستم آبیاری گلخانه
راهکارهای مناسب جلوگیری از مشکلات استفاده از آب آلوده در سیستم آبیاری گلخانه ای شامل موارد زیر می شوند:
- استفاده از سیستم های تصفیه آب پیشرفته: استفاده از سیستم های اسمز معکوس (RO)، UV، ازن زنی و میکروفیلتراسیون برای حذف آلودگی ها و بهبود کیفیت آب.
- نظارت دقیق بر پارامترهای آب: کنترل pH، EC میزان کلر و دمای آب جهت اطمینان از شرایط بهینه برای رشد گیاهان.
- مدیریت شوری آب: حفظ رطوبت بالاتر در محیط ریشه، استفاده از کودهای با شاخص شوری پایین، زهکشی مناسب و در صورت نیاز، ترکیب آب تصفیه شده و تصفیه نشده.
- کنترل میزان سدیم: در صورت بالا بودن سدیم (بیش از 100 ppm)، از سیستم تصفیه آب گلخانه اسمز معکوس یا شستشوی دوره ای با کلسیم استفاده شود.
- کاهش قلیائیت آب: در صورت قلیائیت بالا (بیش از 250 mg/l)، اسید فسفریک یا نیتریک برای کاهش آن قابل استفاده است. این اسیدها ضمن کاهش قلیائیت، مواد مغذی نیز برای گیاهان فراهم می کنند.
- حذف آهن اضافی: استفاده از ترکیبات سدیم متافسفات برای جلوگیری از رسوب آهن و به کارگیری فیلترهای رزینی مخصوص جهت حذف آن.
- پیشگیری از رشد جلبک ها: پوشاندن مخازن ذخیره آب از نور، استفاده از مواد ضدجلبک تجاری بر پایه برم، کلر، ازن یا نور UV برای جلوگیری از انسداد نازل های سیستم آبیاری و رشد قارچ ها.
- مدیریت اسپورهای قارچی و پاتوژن های آبی: استفاده از آلژیسیدهای مسی یا سدیم کربنات پراکسیده (SCP) جهت از بین بردن اسپورهای شناور (Zoospores) قارچ هایی مانند گونه های فیتوفتورا (Phytophthora spp) که عامل پوسیدگی ریشه هستند و کاهش خطر آلودگی.
کنترل مستمر کیفیت آب و به کارگیری روش های تصفیه و سایر اقدامات مناسب، نه تنها از بروز آسیب به گیاهان و انسداد سیستم آبیاری جلوگیری می کند، بلکه موجب افزایش بهره وری و بهبود کیفیت در کشت گلخانه ای می شود.
نظرات
دیدگاهی برای این مقاله ثبت نشده است