بک واش یا شستشو معکوس در تصفیه آب صنعتی
در سیستم های تصفیه آب صنعتی، حفظ عملکرد بهینه فیلترها و افزایش طول عمر آن ها از اهمیت بالایی برخوردار است. یکی از روش های کلیدی برای دستیابی به این هدف، فرآیند بک واش (شستشوی معکوس) است. این فرآیند نقش مهمی در حذف ذرات معلق و رسوبات از بستر فیلتر دارد و مانع از کاهش راندمان سیستم و افت فشار در دستگاه های تصفیه آب می شود. اجرای منظم و صحیح بک واش نه تنها کیفیت آب خروجی را حفظ می کند، بلکه از هزینه های اضافی ناشی از تعمیرات و تعویض زودهنگام فیلترها نیز جلوگیری خواهد کرد. در این مقاله، به بررسی نحوه عملکرد بک واش، انواع آن، مراحل اجرایی و اهمیت انجام این فرآیند در سیستم های تصفیه آب صنعتی پرداخته خواهد شد.
بک واش یا شستشوی معکوس در تصفیه آب صنعتی چیست؟
بک واش در سیستم های تصفیه آب صنعتی به فرآیندی گفته می شود که در آن آب به صورت معکوس از میان بستر فیلتر عبور داده می شود تا ذرات آلاینده و رسوبات تجمع یافته از بین بروند و کارایی فیلتر حفظ شود. این فرآیند که به عنوان یک اقدام نگهداری پیشگیرانه انجام می شود، از گرفتگی و کاهش عملکرد فیلتر تصفیه آب صنعتی جلوگیری کرده و طول عمر آن را افزایش می دهد. در تصفیه خانه های صنعتی، بک واش می تواند به صورت خودکار و تحت کنترل سیستم های کنترل کننده (PLC) اجرا شود، به ویژه زمانی که افت فشار در فیلتر از حد تعیین شده فراتر رود یا میزان کدورت آب خروجی افزایش یابد. این روش برای فیلترهای شنی تحت فشار، سختی گیرهای آب، فیلترهای کربن فعال گرانولی (GAC) و برخی دیگر از سیستم های تصفیه قابل استفاده است. عدم انجام صحیح بک واش می تواند باعث کاهش راندمان سیستم تصفیه و حتی از کار افتادن فیلتر های سیسیتم از جمله فیلتر ممبران شود، از این رو برنامه ریزی منظم برای اجرای آن امری ضروری است.
انواع بک واش فیلتر تصفیه آب صنعتی
سیستم‌های تصفیه آب صنعتی برای حفظ کارایی و افزایش عمر مفید فیلترها، نیاز به شستشوی معکوس یا بک واش دارند. این فرآیند به دو دسته بک واش مداوم (پیوسته) و بک واش نیمه پیوسته تقسیم می شود که هر یک دارای مکانیزم خاص خود برای حذف مواد جامد معلق از بستر فیلتر تصفیه آب صنعتی هستند. در ادامه، نحوه عملکرد هر یک از این روش ها توضیح داده می شود.
• بک واش مداوم (Continuous Backwashing): در روش بک واش مداوم، آب خام از قسمت پایینی مخزن وارد شده و در هنگام عبور از بستر فیلتر، ذرات معلق آن جدا می شوند. پس از رسیدن آب تصفیه شده به بالای فیلتر، از طریق خروجی تخلیه می شود. در این روش، بخشی از آب تصفیه شده به سیستم شستشوی ماسه هدایت می شود تا عملیات تمیز کردن و انتقال ذرات زائد انجام گیرد. این نوع بک واش بدون توقف در فرآیند تصفیه صورت می گیرد و برای سیستم هایی که نیاز به عملکرد مداوم دارند، گزینه ای ایده آل محسوب می شود.
• بک واش نیمه پیوسته (Semicontinuous Backwashing): در این روش، آب از پایین فیلتر ماسه ای پمپ شده و از قسمت بالایی با استفاده از یک پمپ جداگانه مکش می شود. سپس آب شستشو به ورودی اصلی توزیع هدایت شده تا مجدداً پردازش شود. در این فرآیند، یک دمنده هوا برای تأمین جریان هوا در فیلترهای پالسی نیمه پیوسته استفاده می شود. بک واش در این روش زمانی آغاز می شود که میزان ذرات معلق در خروجی از حد استاندارد فراتر رود، بنابراین برخلاف روش مداوم، این نوع بک واش در بازه های زمانی مشخصی انجام می شود.
مراحل و فرایند بک واش فیلتر در تصفیه آب صنعتی
بک واش فیلترهای مدیا در سیستم های تصفیه آب صنعتی شامل چندین مرحله است که برای حفظ عملکرد بهینه و جلوگیری از تجمع ذرات معلق در بستر فیلتر انجام می شود. این مراحل عبارتند از:
1. خاموش کردن فیلتر و کاهش سطح آب: در اولین مرحله، فیلتر تصفیه آب صنعتی از مدار خارج شده و آب داخل آن تا سطحی بالاتر از بستر فیلتر تخلیه می شود. این کار باعث شده که عملیات شستشو بدون ایجاد اختلال در سایر بخش های سیستم انجام گیرد.
2. تزریق هوای فشرده به بستر فیلتر: در این مرحله، هوای فشرده از پایین به سمت فیلتر هدایت می شود. این عمل باعث انبساط بستر فیلتر شده و ذرات آلاینده ای که در آن به دام افتاده اند، از سطح مدیا جدا شده و به حالت معلق درمی آیند.
3. تزریق آب تمیز برای حذف ذرات معلق: پس از تزریق هوا، آب بک واش از پایین به سمت بالا پمپ شده و باعث گسترش بیشتر بستر فیلتر می شود. در این فرآیند، ذرات معلق جدا شده همراه با جریان آب به مسیر خروجی مخصوص هدایت می شوند. این مرحله تا زمانی ادامه می یابد که میزان کدورت آب به سطح استاندارد موردنظر کاهش یابد.
4. قطع جریان آب بک واش و بازگشت بستر فیلتر به حالت اولیه: پس از اطمینان از حذف آلاینده ها، جریان آب بک واش قطع شده و بستر فیلتر به تدریج به موقعیت اولیه خود بازمی گردد. این کار باعث می شود که مدیا به صورت یکنواخت توزیع شده و آماده ازسرگیری فرآیند تصفیه شود.
5. تخلیه یا بازیافت آب بک واش: در مرحله نهایی، آب آلوده حاصل از بک واش یا به سیستم فاضلاب صنعتی تخلیه شده یا در برخی از تأسیسات تصفیه مجدد شده و دوباره به چرخه تصفیه بازمی گردد تا از هدررفت آب جلوگیری شود.
چه زمانی فیلترهای دستگاه تصفیه آب صنعتی به بک واش نیاز دارد؟
فاصله زمانی مناسب برای انجام بک واش فیلترهای دستگاه تصفیه آب صنعتی به عواملی مانند میزان کدورت آب خروجی از فیلتر، افت فشار در سیستم و حجم آب تصفیه شده بستگی دارد. یکی از روش های ارزیابی نیاز به بک واش، اندازه گیری میزان کدورت آب خروجی از هر فیلتر است. اگر این مقدار به 0.1 NTU (واحد کدورت نفلومتری) برسد، توصیه می شود که فرآیند بک واش انجام شود. همچنین، استفاده از گیج فشار منفی برای بررسی افت فشار در فیلتر، معیار مؤثری برای تعیین زمان بک واش است. اگر افت فشار بیش از حد باشد، نشان دهنده مسدود شدن فیلتر تصفیه آب صنعتی و نیاز به شستشوی معکوس است. علاوه بر این، برخی از سیستم ها بر اساس مدت زمان عملکرد فیلتر یا میزان آب تصفیه شده، زمان مناسب برای بک واش را تعیین می کنند.
مدت زمان انجام بک واش به شرایط عملیاتی و منابع آب در دسترس بستگی دارد. بهترین راه برای تعیین زمان مناسب، ادامه فرآیند تا زمانی است که آب خروجی شفاف شود. بااین حال، از آنجا که برخی سیستم ها دسترسی نامحدودی به آب تمیز برای بک واش طولانی مدت ندارند، روش هایی برای تسریع این فرآیند وجود دارد. ازجمله این روش ها می توان به استفاده از سیستم شستشوی سطحی (Surfers Wash System) شامل جت های آب ثابت یا چرخشی، سیستم تزریق هوای تمیز (Air Scour System) برای تجزیه لایه های لجن، حرکت دادن شن در فیلترهای شنی با یک چنگک ضدعفونی شده و تنظیم نرخ بک واش اشاره کرد. البته، توجه داشته باشید که تغییرات شدید در سرعت بک واش ممکن است باعث جابجایی بیش از حد بستر فیلتر و اختلال در عملکرد آن شود.
خدمات طراحی، تعمیر و بک واش دستگاه تصفیه آب صنعتی
سیستم های تصفیه آب صنعتی نیازمند طراحی دقیق، تعمیرات تخصصی و نگهداری منظم برای حفظ عملکرد بهینه و افزایش طول عمر تجهیزات هستند. یکی از مهم ترین فرآیندهای نگهداری، بک واش (شستشوی معکوس) است که با حذف ذرات معلق از بستر فیلتر، مانع از کاهش راندمان سیستم و افت فشار می شود. علاوه بر این، تعمیرات دوره ای و بهینه سازی عملکرد دستگاه، از خرابی های ناگهانی جلوگیری کرده و هزینه های عملیاتی را کاهش می دهد.
مجموعه آبین با بهره گیری از تیمی متخصص و مجرب، خدمات کاملی را در زمینه طراحی، تعمیر و نگهداری دستگاه تصفیه آب صنعتی ارائه می دهد. این خدمات شامل بررسی عملکرد سیستم، اجرای برنامه های تعمیر و نگهداری پیشگیرانه، تعویض قطعات، پایش فشار و کیفیت آب خروجی و انجام خدمات لازم در زمینه بک واش تخصصی برای فیلترهای سیستم است. با عقد قرارداد خدمات تصفیه آب صنعتی با آبین، می توان از مدیریت کامل سیستم، کاهش هزینه های عملیاتی و افزایش بهره وری دستگاه تصفیه آب صنعتی اطمینان حاصل کرد.
