به آب آشامیدنی خودتان بیشتر توجه کنید

چرا امروز صنعت تصفیه آب اینقدر اهمیت پیدا کرده؟ چرا علاوه بر این همه فرایند خالص سازی و تصفیه که بر روی آب شهری انجام می شود؛ باز هم مردم باید به فکر تصفیه آب های خانگی باشند؟ چرا هر واحد صنعتی و تولیدی و درمانی در شهر باید مجهز به سیستم های تصفیه آب باشند؟ مسأله فقط این نیست که ظرفیت و هزینه تولید آب سالم در کشور چقدر است؛ مسأله  این است که زندگی ما از گذشته های نه خیلی دور که فقط مردم از آلوده کننده های عفونی آب صدمه می دیدند، خیلی پیچیده تر شده.

در تمام دنیا آدم ها دیگر در کنار مراکز صنعتی و بیمارستانی و تولیدی زندگی می کنند. با این جمعیت زیاد دولت ها مجبور هستند از تمام منابع آب قابل تصفیه ای که دارند استفاده کنند. انسان ها هم مجبور هستند در کنار مراکز صنعتی که کار می کنند زندگی کنند. اصلا آب هر شهر و منطقه ای با توجه به منبعی که از آن تهیه می شود، ترکیب و مواد موجود در خودش را دارد و بعضی از این مواد را نمی شود به راحتی ازحجم زیادی از آب جداسازی کرد؛ و بعضی وقت ها حذف آن فقط با تصفیه کننده های خانگی و صنعتی امکان پذیر است. از طرفی آب آلوده ای که ما آدم ها در واحد های صنعتی تولید می کنیم، وارد همان منابع زیرزمینی می شود که دست آخر به خانه های خودمان می رسد.

عواقب نداشتن امکان استفاده از آب سالم هم خیلی بیشتر از چیزی است که ما تصور می کنیم. اصلا فکر نکنید که این مشکل فقط مربوط به کشورهای در حال توسعه می شود؛ بلکه خیلی از اوقات، بیماری های همه گیر و یا آلودگی آب با مواد شمیایی در شهرهای بزرگ دنیا هم اتفاق افتاده است. خیلی از مشکلاتی که ما انسان ها در قرن بیست و یک با آن روبرو هستیم، مربوط به مقدار کم آب شیرین موجود در کره زمین و کیفیت آن است و احتمالا این مشکلات در آینده با تغییرات آب و هوایی که بر روی زمین در حال اتفاق افتادن است بیشتر می شوند؛ چون گرم شدن آب ها و ذوب یخچال های طبیعی باعث تغییر در چرخه طبیعی آب می شود و خشکسالی و سیل را به همراه خود می آورد.

تهیه آب آشامیدنی کافی و مناسب برای مردم مشکل تر از گذشته می شود و وضعیت بهداشتی مردم بخصوص در کشورهای در حال توسعه تحت تأثیر قرار می گیرد. به خاطر کمبود آب سالم، گیاهان با آب های آلوده آبیاری می شوند و عوامل بیماری زا و یا سموم شیمیایی به منابع غذایی ما انسان ها و موجودات دریایی مثل ماهی ها و البته تمام موجودات زنده ای که از آن آب می خورند وارد می شود. آلودگی آب با میکروب ها را همینطور در ذهن خودتان نگه دارید؛ چون بیماریهایی مثل اسهال هنوز به عنوان یکی از مهمترین عوامل مرگ و میر در دنیا مطرح است. شیوع بیماری های عفونی گوارشی، چشمی، پوستی مرتبط با آب و بهداشت هم در دنیا خیلی زیاد و قابل ملاحظه است و همین طورعفونت های باکتریایی مهمی مثل وبا، حصبه، اسهال های باکتریایی، کرم های انگلی روده ای و بافتی خطرناک و انگل هایی که اسهال خونی ایجاد می کنند، ویروس هپاتیت A که با وجود بهبودی خودبخود مدت طولانی شخص را درگیر می کند و حتی می تواند همه گیری در جمعیت ایجاد کند، ویروس فلج اطفال که در خیلی از کشورها هنوز ریشه کن نشده و از راه آب آلوده به مدفوع می تواند بیماری جدید ایجاد کند و ویروس های گوارشی دیگری که هر چند ممکن است از راه آب لوله کشی شهری که تصفیه شده راهی برای ورود به جمعیت نداشته باشند.

اما همه این خطر و تهدید همیشه با احتمال آلوده شدن محصولات کشاورزی که ممکن است با آب آلوده آبیاری شوند وجود دارد. از آلوده شدن آب ها با مواد شیمیایی طبیعی یا مصنوعی مثل نیترات، فسفر و موادی که موجودات زنده و خود انسان ها تولید می کنند هم راحت نگذرید؛ چون همین حالا هم  یکی از مشکلات اصلی آب در اکثر مناطق زمین حتی کشورهای پیشرفته شده است. ورود نمک های مضر، سموم، فلزات سنگین و مواد شیمیایی به آب را یک مشکل بزرگتر در نظر بگیرید که جداسازی آن به همان اندازه میکروب ها و بلکه هم بیشتر اهمیت دارد؛ چون حذف این مواد از آب به راحتی نیست.  

یکی از ضررهای شهرنشینی و صنعتی شدن شهرها، ورود فلزات سنگینی مثل جیوه، سرب، کادمیوم، آرسنیک به آب شهری است. فلزات سنگین شاید از مهمترین خطرات تهدید کننده سلامتی برای انسان باشند؛ چون می توانند به مرور زمان در چربی های بدن و دستگاه گوارش تجمع پیدا کنند و بیماری های خطرناکی مثل سرطان را به وجود بیاورند.

بعضی از مواد مثل نیتروژن هم با این که از مواد خیلی ضروری برای بدن ما و ساختمان پروتئین ها هستند؛ اما اگر در آب آشامیدنی بیشتر از حد مجاز وجود داشته باشد-بخصوص در جاهایی که کشاورزی، دامداری و یا فعالیت های صنعتی زیاد است- می تواند مشکلاتی جدی مثل اختلال در اکسیژن رسانی خون برای انسان ها و مخصوصا زنان باردار و نوزادان ایجاد کند. قسمت مهم قضیه این است که نیترات موجود در آب به آسانی قابل تشخیص نیست؛ چون بو، رنگ، مزه آب را عوض نمی کند و در اکثر منابع آب زیرزمینی و آبهای آشامیدنی حتی در شهرهای بزرگ دنیا وجود دارد. بنابراین اگر در آب آشامیدنی محل سکونت شما میزان نیترات آب از حد مجاز بالاتر گزارش شده باشد باید از روش های تصفیه آب خانگی برای حذف آن استفاده کنید.

در این بین مشکلات کم اهمیت تری هم وجود دارند، از این نظر که شاید خطر جانی ایجاد نمی کنند؛ اما سلامتی و کیفیت زندگی ما انسان ها را تحت تأثیر قرار می دهند. مثلا زیاد و یا کم بودن موادی مثل فلوراید موجود در آب آشامیدنی که از یک طرف کمبود آن باعث پوسیدگی دندان و بیماری های دهان می شود؛ از طرف دیگر زیادی آن هم باز به مینای دندان بخصوص در بچه ها آسیب می زند. آهن و منگنز هم از موادی هستند که معمولا خیلی  کم در آب های آشامیدنی وجود دارند؛ ولی می توانند به مقدار زیادی از مخزن های آب مثل آبگرمکن و لوله های کهنه و قدیمی وارد آب خانه ها می شوند و هر چند شاید مثل بقیه مواردی که گفتیم مشکل خیلی بزرگی به وجود نیاورند؛ اما رنگ آب را عوض می کنند و به آب مزه فلز می دهند.