اهمیت پیشگیری از ابتلا به عفونت کروناویروس کوید ۱۹ در بارداری و پس از زایمان 

کوید ۱۹ یک بیماری ویروسی عمدتا تنفسی است که به طور معمول ۲ تا ۱۴ روز پس از مواجهه با کروناویروس SARS-CoV-2 ظاهر می شود. انتقال ویروس از طریق تماس مستقیم با ذرات تنفسی فرد بیمار و یا لمس کردن چشم، دهان و بینی با دست های آلوده به ویروس اتفاق می افتد. علامت بالینی مهم در افراد مبتلا به بیماری کوید ۱۹ سرفه خشک، تب و تنگی نفس است که ممکن است با خستگی،  سردرد، بدن درد، درد شکم و اسهال نیز همراه باشد. 
در حال حاضر هیچ اطلاعاتی در مورد حساسیت زنان باردار نسبت به بیماریزایی ویروس SARS-CoV-2 گزارش نشده است. با اطلاعات کمی که در اختیار داریم کاملا مشخص نیست که آیا زنان باردار در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری کوید ۱۹ هستند و آیا بروز عوارض شدید بیماری مانند پنومونی پیشرفته در زنان باردار بیشتر از افراد عادی است یا خیر؟ با این حال به دلیل اینکه بدن انسان در بارداری به طور طبیعی دچار تغییرات فیزیولوژیک و تضعیف ایمنی می شود؛ خطر ابتلا به برخی از بیماری ها در زنان باردار نسبت به افراد عادی بیشتر است. در سایر بیماری های ویروسی تنفسی مانند آنفولانزا و بیماری های سارس و مرس که کروناویروس های هم خانواده با ویروس SARS-CoV-2 هستند، نیز مشاهده شده که زنان باردار با احتمال بیشتری دچار عوارض شدیدتر می شوند؛ بخصوص اگر مادر دارای بیماری زمینه‌ای و یا یک اختلال مزمن باشد. بنابراین زنان باردار از نظر ابتلا به عفونت های ویروسی تنفسی مانند کوید ۱۹ و آنفولانزا به دلیل پیامدهای احتمالی برای مادر و جنین جزو جمعیت حساس به شمار می روند و توصیه می شود تمام مادران باردار مشکوک به ویروس کاملا غرباگری شوند و اگر موردی از نظر ابتلا به بیماری تایید شد، مادر و جنین هر دو تحت پیگیری و درمان باشند. 

آبین اولین بازار آنلاین در حوزه تجهیزات آبی و دستگاه های تصفیه آب خانگی و صنعتی شما را به خواندن ادامه مقاله دعوت می کند. در صورت نیاز به مشاوره در ارتباط با خرید انواع دستگاه تصفیه آب خانگی، دستگاه های آب شیرین کن و یا دستگاه های تصفیه آب صنعتی می توانید از طریق همین لینک با متخصصان آبین در تماس باشید. www.abin.ir 

گزارش های معدودی از عوارض بارداری و زایمان مانند تولد زودرس نوزاد در مادران مبتلا به بیماری کوید ۱۹ وجود دارد؛ در حالی که هنوز کاملا مشخص نیست که آیا این عوارض ایجاد شده مربوط به عفونت مادر با کروناویروس جدید بوده است یا خیر. به دلیل اینکه هنوز دارو و یا واکسن خاصی برای بیماری کوید ۱۹ از طرف سازمان بهداشت جهانی و سازمان غذا و داروی آمریکا به تایید نرسیده است، بنابراین احتیاط های لازم برای پیشگیری از بیماری برای زنان باردار توصیه می شوند. توصیه های بهداشتی شامل رعایت بهداشت دست ها و تماس نزدیک با افراد دیگر بخصوص افراد بیمار و مشکوک و عدم حضور غیر ضروری در خارج از منزل و اجتماعات است. 

جهت کسب اطلاعات بیش تر در رابطه با عفونت کروناویروس کوید ۱۹، اطلاع از نحوه ابتلا، علائم ظاهری بیماری و بررسی سوالات متداول در رابطه با این بیماری، مطالعه مقاله "از پیشگیری تا شکست ویروس کرونا؛ آیا ویروس کرونا با آب منتقل می شود؟" توصیه می شود.

آیا احتمال انتقال این ویروس در دوران بارداری از مادر به جنین وجود دارد؟

در حالی که دانش ما روز به روز در مورد خصوصیات ژنتیکی، ویروس شناسی و اپیدمیولوژی کروناویروس جدید بیشتر می شود؛ هنوز در مورد یک سوال جواب دقیق و مشخصی وجود ندارد. اینکه آیا ویروس می تواند در دوران بارداری به جنین انتقال پیدا کند؟ به این نوع انتقال ویروس از مادر به جنین انتقال عمودی عفونت گفته می شود. مطالعاتی که در دوران اپیدمی های کروناویروس های سارس و مرس انجام گرفت نشان می دهند که هیچ مورد تایید شده ای از انتقال ویروس از مادر به جنین وجود نداشته است؛ هر چند پیامدهای نامطلوب بارداری و زایمان مانند سقط جنین، محدودیت رشد داخل رحمی، زایمان زودرس، بیماری شدید تنفسی مادر، بستری در بخش مراقبت های ویژه نوزادان و مرگ و میر نوزادان در ارتباط با این کروناویروس ها گزارش شده است. 
پس از شروع اپیدمی کروناویروس جدید SARS-CoV-2 در ووهان چین گزارشی از ۹ زن باردار مبتلا به کوید ۱۹ منتشر شد که به روش سزارین زایمان کرده بودند. در این گزارش هیچ شواهدی مبنی بر انتقال داخل رحمی ویروس وجود ندارد. این بیماران دارای علائم تب، سرفه، درد عضلانی، گلودرد و ضعف بودند و هشت مادر علايم رادیولوژی قفسه سینه غیرطبیعی داشتند. با اینکه هر ۹ نوزاد زنده و بدون مشکل به دنیا آمدند؛ در چهار مورد تولد زودرس اتفاق افتاد، با اینحال هیچ کدام از تولدها زودتر از ۳۶ هفته نبودند. در این مطالعه حضور ژنوم ویروس SARS-CoV-2 در نمونه‌های مایع آمنیوتیک، خون بند ناف، سوآب گلوی نوزاد و شیر مادر با روش های تشخیص مولکولی بررسی شد. نتیجه تمام تست ها منفی گزارش شده و هیچ مدرکی مبنی بر انتقال ویروس به نوزاد یافت نشد. در مطالعه‌اي دیگر بر روی سه زن باردار مبتلا به بیماری کوید ۱۹، هر سه نوزاد متولد شده از نظر عفونت SARS-CoV-2 منفی بودند و نمونه‌های بالینی مختلف نوزادان شامل خون محیطی، سرم، خون بند ناف، سوآب گلو، ادرار، مدفوع و نمونه‌های بالینی ماردان شامل شیر و ترشحات واژن از نظر وجود ویروس منفی گزارش شدند. در این مطالعه دو زایمان به روش سزارین و یک زایمان به روش طبیعی انجام گرفت. در طول اپیدمی کوید ۱۹ در منابع قابل استناد دو نوزاد از نظر ابتلا به عفونت SARS-CoV-2 مثبت گزارش شده اند که یکی از این نوزادان پس از تولد سابقه تماس نزدیک با دو شخص مبتلا به ویروس (مادر و پرستار) را داشته‌است و نوزاد دیگر نیز ۳۶ ساعت پس از تولد از نظر ابتلا به COVID-19 مثبت تشخیص داده شد. در هر دو نوزاد هیچ مدرکی مبنی بر انتقال عمودی عفونت وجود ندارد. بهر حال به دلیل اینکه زمان زیادی از شیوع ویروس جدید نمی گذرد تمامی این مطالعات محدود انجام گرفته تنها بر روی زنانی است که در سه ماهه سوم بارداری به بیماری مبتلا شده‌اند و در آینده بررسی های بیشتری در این مورد نیاز است.  
بنابراین به دلیل نوظهور بودن ویروس هنوز اطلاعات کاملی در مورد انتقال عمودی از مادر به جنین در دست نیست؛ اما ویروس را در مایع آمنیوتیک اطراف جنین و یا خون بند ناف نوزادان متولد شده از مادران مبتلا پیدا نکرده اند. 

امکان انتقال کروناویروس کوید ۱۹ به نوزاد پس از زایمان

موارد بسیار کمی از ابتلای نوزادان و شیرخواران به کوید ۱۹ پس از تولد گزارش شده است؛ اما شواهد نشان می دهند که انتقال داخل رحمی عفونت امکانپذیر نبوده و عفونت ویروسی احتمالا از طریق محیط اطراف یا تماس نزدیک با مادر کسب شده است. علاوه بر این تا به حال هیچ نشانه اختصاصی مشخصی برای مادران باردار مبتلا به بیماری کوید ۱۹ و یا جنین آن ها ذکر نشده و به گفته متخصصان زنان و زایمان انجام عمل سزارین ضرورتی ندارد و اندیکاسیون های رایج برای زایمان طبیعی و یا سزارین به همان صورت قبل می باشند؛ ولی جدا نگه داشتن نوزاد از مادر آلوده در بیمارستان توصیه می شود. 
همچنین آزمایش های انجام شده بر روی شیر مادر یک ساعت پس از تولد نوزاد (کلستروم) نشان می دهد که ویروس در شیر مادر قابل ردیابی نیست و تنها در یک مورد آنتی بادی علیه ویروس سارس در شیر مادر تشخیص داده شد. با توجه به اطلاعات موجود از ویروس و نقش محافظتی بالقوه شیر مادر برای نوزاد، شیردهی باید مطابق میل مادر به طور مستقیم یا با شیر گرفته شده از مادر ادامه پیدا کند. برای کاهش خطر انتقال بیماری به نوزاد اقدامات پیشگیرانه مانند رعایت بهداشت دست ها قبل از شیردهی و استفاده از ماسک ضروری است و در صورتی که مادر علائم بیماری شدید دارد و یا نوزاد جدا از مادر نگهداری می شود؛ استفاده از شیر دوشیده مادر با رعایت بهداشت دست ها و ضدعفونی کردن وسایل در زمان تهیه شیر توصیه می شود. 

دکتر زهره فرهمند 
متخصص ویروس شناسی پزشکی 

رفرنس ها

1.    Rothan HA, Byrareddy SN. The epidemiology and pathogenesis of coronavirus disease  (COVID-19) outbreak. Journal of Autoimmunity. 2020:102433.
2.    Jiang F, Deng L, Zhang L, Cai Y, Cheung CW, Xia Z. Review of the clinical characteristics of coronavirus disease 2019 (COVID-19). Journal of General Internal Medicine. 2020:1-5.
3.    Qiao J. What are the risks of COVID-19 infection in pregnant women? The Lancet. 2020;395(10226):760-2.
4.    Wong SF, Chow KM, Leung TN, Ng WF, Ng TK, Shek CC, et al. Pregnancy and perinatal outcomes of women with severe acute respiratory syndrome. American journal of obstetrics and gynecology. 2004;191(1):292-7.
5.    Favre G, Pomar L, Musso D, Baud D. 2019-nCoV epidemic: what about pregnancies? The Lancet. 2020;395(10224):e40.
6.    Chen H, Guo J, Wang C, Luo F, Yu X, Zhang W, et al. Clinical characteristics and intrauterine vertical transmission potential of COVID-19 infection in nine pregnant women: a retrospective review of medical records. The Lancet. 2020;395(10226):809-15.
7.    Luo Y, Yin K. Management of pregnant women infected with COVID-19. The Lancet Infectious Diseases. 2020.
8.    Liu W, Wang Q, Zhang Q, Chen L, Chen J, Zhang B, et al. Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) During Pregnancy: A Case Series. 2020.