استوپای یخی چیست؟
استوپاهای یخی، یخچالهای طبیعی کوچکی هستند که آب را به سرد ترین و خشک ترین نقاط روی زمین میرسانند. یخچالهای طبیعی صرفا نمایانگر تغییرات اقلیمی نیستند. این یخچالها با گرمایش کره زمین کوچکتر شده و ناپدید میشوند. همچنین در بسیاری از جوامع و مناطق، منابع غیر قابل جایگزین آب شیرین به شمار میروند.
در طول فصل تابستان با ذوب شدن یخ ها، قسمتی از سطح یخچالهای طبیعی کوهها آب شده و این حجم از آب برای اکوسیستم درههای پایین دست حیاتی است. یخهای ذوب شده، آب مورد نیاز شهرها و صنایع متعدد را در بخشهای مختلفی چون هند و آمریکای جنوبی تامین میکنند. علاوه بر مواردی که به آنها اشاره شد، جوامع روستایی نیز از آب ذوب شده برای آشامیدن و آبیاری محصولات خود استفاده میکنند.
مشکل کمبود منابع آب شیرین
کمبود آب یک مسئله اساسی برای مردمی است که در این کویر سرد زندگی می کنند. وجود آن ها متکی به موفقیت محصولاتشان است که فقط در چند ماه کوتاه از سال قابل کشت هستند و اغلب توسط آب ذوب شده از یخچال های طبیعی آبیاری می شوند. تغییرات اقلیمی در چند دهه اخیر سبب شده است که این یخچال های طبیعی با سرعت بیشتری کاهش یافته و یا ناپدید شوند.
یک راه حل مناسب برای این مشکل، ساخت استوپاهای یخی است. استوپای یخی، یک یخچال مصنوعی است که برای ذخیره سازی آب در فصل زمستان و استفاده از آن در ماه های خشک سال، ساخته می شود. ماه های خشک سال عبارتند از اواخر بهار و اوایل فصل تابستان، که آب حاصل از ذوب یخ ها در این ایام کمیاب می شود.
تاریخچه پیدایش استوپای یخی
ایده ساخت این برج یخی که در سال 2013 توسط مهندس سونام وانگچوک اختراع شد، این است که تا حد امکان از یخ ها نگهداری نموده و در حین ذوب شدن، مزارع را تغذیه نماید. این فرایند تا زمانی که یخچال های طبیعی در فصل تابستان ذوب شده و جاری شوند، ادامه پیدا می کند.
طبق تحقیقات انجام شده توسط گروه تحقیقاتی کرایوسفر و دانشگاه Jawaharlal Nehru دهلی بر روی 2200 یخچال طبیعی در منطقه دالاخ، مشخص شد که 86 درصد آن ها طی 42 سال اخیر، حدود 300 متر افزایش ارتفاع خط برف داشته اند. این مقدار در دو دهه گذشته به 10 متر در هر سال افزایش یافته است.
زمستان های خشک، سبب بروز خشکسالی های مکرر و طولانی شده و این موضوع، محصولات و جوامع روستایی را تهدید می کند. جای تعجب نیست که روستاهای چنین مناطقی متروکه شده و یا به زودی رها خواهند شد.
مشکلات گسترده صرفا از طریق اقدامات صحیح دولتی و جامعه قابل حل می باشد. بنابراین می توان به نتایج مثبت COP26 امید داشت. ارائه هر راه حلی در راستای تقویت جریان آب ذوب شده از منابع محدود و رو به زوال، می تواند به تضمین آینده پایدار این جوامع کمک کند.
استوپای یخی چگونه تشکیل می شود؟
ایده استوپای یخی، یک راه حل شاید جزئی برای خنثی کردن اثرات آب رفتن یخچال های طبیعی در کوتاه مدت ارائه می کند. به وسیله تکنیک های ابتدایی ارزان، می توان یک ساختار مخروطی شکل از جنس چوب و فولاد ساخت که به جای برق، از نیروی گرانش برای انتقال آب از نهرهای مجاور در فصل بارندگی استفاده کرده و مانند آب نما آن را به بالا می پاشد. با فوران آب در هوا طی دوره های یخبندان زمستانی، یخ تشکیل می شود.
دمای زیر صفر باعث می شود که آب به سرعت در ساختار مخروطی منجمد شود. به این ترتیب تودهای از یخ شروع به رشد می کند که شبیه به گنبدهای باریک زیارتگاه های بودایی است. به خاطر شکل ساختاری این توده، سطح آن کمتر در معرض تابش نور آفتاب قرار گرفته و دیرتر ذوب می شود.
هنگامی که فصل گرم و خشک فرا می رسد، نهرهای پایین دست به سرعت خشک می شوند و تا ماه ژوئن که یخچال ها دوباره آب مورد نیاز را تامین کنند، دسترسی به آب شیرین کاهش می یابد. در این برهه زمانی استوپاهای یخی ذوب شده و به منابع ارزشمند آب برای مصارف آبیاری محصولات کشاورزی تبدیل می شوند. ساخت ذخایر یخ به صورت مصنوعی، مسئله تازه ای نیست. در گذشته نیز ذخایری در ارتفاعات می-ساختند؛ اما مدیریت آن ها بسیار دشوار بوده است.
امروزه استوپاهای یخی را در حومه روستاها و نزدیک به مزارع، که نیاز به دسترسی آب بیشتر است، می سازند. اندازه، شکل ظاهری، ارزان بودن و نگهداری آسان استوپاها، آن ها را به منابع بسیار کارآمدی تبدیل کرده است.
گسترش استفاده از استوپا در مقابله با مشکلات کم آبی همچنان در مراحل اولیه قرار دارد. این پروژه در زمینه فنی نیاز به بهبود دارد. در این راستا باید مکان های بیشتری در اقصی نقاط جهان را مد نظر گرفت. سپس به ارائه راهکارهایی برای جلوگیری از یخ زدن آب در خطوط لوله و بهترین روش جهت توزیع آب در روستاها پرداخت.
افراد و صاحبان صنایع می توانند برای دریافت خدمات مشاوره در زمینه سیستم های آبی از طریق تماس با شماره 0212228116 با کارشناسان ما در ارتباط باشند. وب سایت آبین اولین بازار آنلاین تخصصی در زمینه تجهیزات آبی در ایران است.