آب سخت در مقابل آب نرم و تفاوت های آنها

آب سخت آبی است که دارای مواد معدنی بالایی باشد. زمانی که آب از رسوبات گچ و سنگ آهک که از کربنات و کلسیم تشکیل شده اند، عبور می کند، با جذب این مواد در خود تبدیل به آب سخت می شود. نوشیدن آب سخت می تواند مشکلات را برای سلامتی ایجاد کند و یا در مواردی بی خطر و حتی مفید نیز باشد، اما زمانی که در مورد مصرف آب سخت در کاربردهای صنعتی صحبت می کنیم؛ پای مشکلات اساسی ایجاد شده توسط این آب به میان می آید. در چنین محیط هایی سختی آب باید کنترل شود، تا از خرابی های پر هزینه در برج های خنک کننده، بویلرها و سایر تجهیزات که به نوعی به آب متصل هستند، جلوگیری شود.
در محیط های خانگی، بسیاری از نشانه ها می توانند بیان گر سختی آب باشند. تشکیل رسوبات آهک در آبگرمکن و کتری ها، کف نکردن صابون و .... فرایندی که معمولا برای کاهش اثرات نامطلوب آب سخت مورد استفاده قرار می گیرد، نرم کردن یا سختی گیری آب نامیده می شود. اما قبل از هر چیز باید بدانیم آب نرم چیست؟

آب نرم چیست؟

اصطلاح آب نرم برای آبی مورد استفاده قرار می گیرد، که غلظت یون های آن پائین باشد، به خصوص یون هایی مانند منیزیم و کلسیم. چنین آبی به طور طبیعی در جایی وجود دارد، که حوضه زهکشی رودخانه ها از سنگ های غیر قابل نفوذ، سخت و بدون کلسیم تشکیل شده باشد. برخی از مردم نیز از این اصطلاح برای توصیف آبی استفاده می کنند، که از طریق فرایند نرم شدن آب تولید شده است. با این حال 100% صادق نیست، زیرا اصطلاح صحیح برای چنین آبی، آب نرم شده است و این در حالی است که آب نرم شده ممکن است حاوی سطوح بالایی از یون های بی کربنات و سدیم باشد.

با توجه به این که آب نرم مقدار یون کلسیم کمی دارد، در شستشوی معمولی هیچ باقیمانده صابونی تشکیل نمی شود. هم چنین هیچ مانعی برای کف کردن صابون نیز وجود ندارد. به طور مشابه، آب نرم رسوبات کلسیمی را در سیستم های گرمایش آب ایجاد نمی کند. بنابر این حال می دانیم، که آبی که نرم نیست به عنوان آب سخت در نظر گرفته می شود. 

بسته به کشور با منطقه ای که در آن زندگی می کنید، شرایط مختلفی برای نرم در نظر گرفتن آب وجود دارد. برای مثال، در انگلیس اگر سختی آب کمتر از 50 میلی گرم در لیتر کربنات کلسیم باشد، می توانید بگوئید که آب نرم دارید. از طرف دیگر در ایالات متحده آمریکا آب باید سختی کمتر از 60 میلی گرم در لیتر کربنات کلسیم داشته باشد، تا در دسته بندی آب نرم قرار گیرد. به دلیل بسترهای باستانی دریا که غلظت سنگ آهک بالایی داشتند، اکثر ایالت های آمریکا دارای آب سخت هستند و مردم اغلب به تصفیه و نرم سازی آب نیاز دارند.

مقایسه آب سخت با آب نرم

مقایسه دو آب نرم و سخت، ساده ترین روش برای توضیح تفاوت های آنها می باشد. 

آب سخت

آب باران به طور طبیعی نرم است. قبل از رسیدن به شیر در محل مصرف، آب از زمین تراوش می کند و بعد از این که توسط سنگ ها و رسوبات معدنی زمین فیلتر شد، سپس به آبراه ها انتقال می یابد. آب در مسیر رسیدن به محل مصرف، مواد معدنی مانند آهک، گچ و عمدتا کلسیم و منیزیم را برداشته و به این ترتیب آب سخت ایجاد می شود. 

بسیاری از مردم نوشیدن آب سخت را به دلیل داشتن تمام مواد معدنی ضروری ترجیح می دهند. طعم نیز یک تفاوت قابل توجه بین این دو نوع آب است. از آن جایی که آب نرم کمی طعم شوری دارد، بسیاری از افراد آب سخت را ترجیح می دهند. 

به طور کلی تفاوت اصلی آب سخت و نرم را می توان در انجام کارهای خانه مشاهده کرد. ظروف و باقیمانده لکه ها، وان حمام با لایه صابون باقیمانده، لباس های کثیف و ... مواردی هستند که آب سخت در ایجاد آنها مقصر است. آیا تا به حال موهای خود را شسته اید و با وجود این باز هم در آنها احساس چسبندگی کنید؟ احتمالا آب منزل شما سخت است و باعث ایجاد این مشکل شده است.

نکته مهم دیگری که باید در نظر بگیرید هزینه انرژی است. آب سخت باعث مصرف انرژی بیش تر می شود و حتی باعث آسیب زدن به برخی از لوازم خانگی نیز می شود. همان طور که قبلا نیز اشاره کردیم، صابون به دلیل واکنش اش با کلسیم و منیزیم تاثیر کمتری دارد. این خود دلیل بسیاری از مشکلات فوق می باشد.

آیا آب سخت مزیت هایی هم دارد؟

آب سخت علیرغم معایبی که گفته شد، دارای مزیت هایی شامل موارد زیر نیز می باشد:

1- سرشار از مواد معدنی ضروری است.
2- برای نوشیدن روزانه مناسب است.
3- دارای مواد معدنی ضروری برای مبارزه و پیشگری از برخی از بیماری های قلبی و عروقی می باشد.
4- طعم بهتری نسبت به آب نرم دارد.

معایب آب سخت

آب سخت دارای معایب زیر است:

•    ظروف و وسایل لک دار 
•    لباس های شسته ای که ظاهرا کثیفی دارند.
•    ممکن است باعث مصرف انرژی بیش تری شود.
•    کارایی لوازم خانگی را کاهش می دهد.
•    وان حمام با صابون و لایه نازک باقیمانده از آن
•    خشکی پوست
•    افزایش اگزما به خصوص در بچه ها

آب نرم 

برای انجام کارهای روزانه، بسیاری از افراد ترجیح می دهند از آب نرم استفاده کنند، زیرا کارایی بهتری دارد. ظروف برق می زنند، صابون بهتر کف می کند و همه چیز تمیز می شود. آب نرم به اندازه ای برای پوست شما مفید است، که نمی توان چنین چیزی را برای آب سخت گفت.
نتیجه دیگر استفاده از آب نرم ممکن است عمر طولانی وسایلی مانند ماشین لباسشویی، آبگرمکن و ... باشد. وقتی در خانه ای با آب نرم زندگی می کنید، هزینه مصرف انرژی نیز به مقدار قابل توجهی کاهش می یابد. 

با این حال آب نرم برخی از ویژگی های منفی را نیز دارد. افرادی که دارای مشکلات قلبی یا گردش خون هستند یا دارای رژیم کم کلسیم می باشند، نباید از این نوع آب استفاده کنند. در فرایند نرم شدن آب، در حالی که مواد معدنی حذف می شوند، محتوای سدیم آب اضافه می شود.
بسیاری از کارشناسان ادعا می کنند، که آب نرم در صورت نوشیدن منظم برای افراد مضر است. افرادی که به صورت روزانه آب نرم مصرف کرده اند، سطح سدیم آنها افزایش یافته است. سدیم در واقع به عنوان بخشی ضروری از یک رژیم غذایی متعادل شناخته می شود، اما با این حال سدیم اضافی باعث افزایش مشکلات قلبی- عروقی مانند فشار خون بالا می شود. 

برای نرم شدن آب سخت، بسیاری از مواد شیمیایی به آن اضافه می شود، به همین دلیل نرم و سبک است و به آسانی با عبور از لوله ها عناصر ناخواسته مانند سرب را به خود جذب می کند. این مسئله باعث آسیب زدن به سلول های خونی و هم چنین فرایند انتقال اکسیژن به اندام ها، استخوان ها و ماهیچه ها می شود.

مزیت های آب نرم شامل چه مواردی است؟

آب نرم دارای مزیت های زیر می باشد:

1- ظروف تمیز
2- پوست نرم
3- عمر طولانی وسایلی مانند آبگرمکن، ماشین لباسشویی، ماشین ظرفشویی و ...
4- کاهش هزینه انرژی مصرفی

آب نرم چه معایبی دارد؟

معایب آب نرم شامل موارد زیر می باشد:

•    برای آشامیدن روزانه مناسب نیست.
•    باعث مشکلات گردش خون و قلبی می شود.
•    باعث آسیب زدن به سلول های خونی شده و با فرایند اکسیژن رسانی به ارگان ها تداخل دارد.

تفاوت اصلی آب نرم و سخت

حال که تمام جنبه های مثبت و منفی آب سخت و آب نرم را بررسی کردیم، نوبت به این می رسد که تفاوت های اصلی آنها را نیز بدانیم. پارامترهای مهم برای بیان تفاوت های آب سخت و آب نرم شامل موارد زیر می شود:

1- مقدار مواد معدنی: مقدار مواد معدنی تفاوت اصلی آب سخت و نرم می باشد. آب باران به طور طبیعی نرم است. به هر حال، وقتی از زمین عبور می کندريال مواد معدنی زیادی شامل کلسیم، منیزیم، آهک و گچ را می گیرد. در مقابل، آب نرم شامل همه این مواد نیست.
2- نوشیدن: از آن جایی که آب نرم همه مواد معدنی که آب سخت دارد، را ندارد، بنابر این برای آشامیدن مناسب نیست. آب نرم می تواند باعث ایجاد مشکلات زیادی برای سلامتی شود.
3- کارهای خانه: در حالی که آب سخت برای آشامیدن خوب است، وقتی برای تمیز کردن مورد استفاده قرار گیرد، تبدیل به یک کابوس می شود. روی ظروف تان لکه های می بینید، کف صابون در شیر آب و حمام، لباس هایتان بعد از شسته شدن تیره و تار می شود و بسیاری از موارد آزار دهنده دیگر. به همین دلیل زمانی که صحبت از کارهای خانه می شود، مردم ترجیح می دهند از آب نرم استفاده کنند.
4- پوست: آب نرم به عنوان دوست پوست شناخته می شود، در حالی که آب سخت دستان شما را خشک و پوسته پوسته می کند.

کدام بهتر است؟ آب سخت یا آب نرم؟!

از نظر مصرف، بسیاری از کارشناسان ادعا می کنند که آب سخت به مراتب بهتر از آب نرم می باشد. با این حال، نباید فواید آب نرم را نادیده بگیریم. دقیقا به همین دلیل است، که بسیاری از کارشناسان استفاده از یک نرم کننده آب را پیشنهاد می کنند، که دارای سیستم شیر بای پس باشد. به این ترتیب آب سخت می تواند به مناطق مشخصی رفته و از آن برای مصارف آشامیدنی و آشپزی استفاده کرد. 

سختی موقت چیست و چگونه می توان سختی آب را تست کرد؟

برخی اوقات، مواد معدنی بی کربنات محلول می توانند باعث سختی موقت در آب شوند. بی کربنات منیزیم و بی کربنات کلسیم وقتی معلق می شوند، کاتیون های منیزیم و کلسیم و آنیون های بی کربنات و کربنات را تولید می کنند. 

چگونه سختی آب را تست کنیم؟

برای آزمایش سختی آب از راه حل هایی زیر می توانید استفاده کنید.

1- تست بطری: به یک بطری پلاستیکی خالی و تمیز با درپوش و مایع ظرفشویی نیاز دارید. بعد از برداشتن درب، بطری را تا نیمه با آب پر کنید. سپس حدود 5 قطره از مایع ظرفشویی را اضافه کنید و شروع به تکان دادن شدید کنید. چیزی که معمول است، مشاهده تشکیل کف است. اگر کف بماند، آب نرم است. با این حال اگر کف به سرعت از بین برود، آب مورد استفاده شما سخت است.
2- کیت تست آب: سختی آب با کیت های تست آب با دقت معمولی مشخص می شوند. ابتدا یک ویال را با آبی که می خواهید آزمایش کنید پر کنید. سپس یک قطره محلول اضافه کنید و حدود 10 ثانیه آن را تکان دهید. قبل از باقی ماندن نیم اینچ کف، اگر قطرات اضافه کردن قطرات و تکان دادن را متوقف کنید. هر قطره استفاده شده معادل یک دانه سختی است. اگر سختی کمتر از 3 دانه دارید، آب مورد استفاده شما کمی سخت است. اگر نتایجی بالاتر از 3 گرفتید، باید آب را تصفیه کنید.
3- وان یا دوش: ساده ترین راه برای درک این که آیا آب سختی دارید یا نه؟ اسن است که به وان یا دوش خود نگاه کنید. اگر روی سطح آنها رسوبات معدنی سفید تشکیل شده است، مطمئنا آب سختی دارید. این رسوبات به دلیل کلسیم و منیزیم تشکیل می شوند و به مرور با تجمع در لوله های خانه باعث مسدود شدن آنها می شوند.

در صورتی که با مشکل آب سخت و خرابی تاسیسات و لوازم خود مواجه هستید، می توانید از طریق تماس تلفنی با کارشناسان تصفیه آب آبین در ارتباط باشید تا شما را برای پیدا کردن راه حل مناسب جهت حذف سختی آب یاری کنند.