غلظت مجاز فلوراید در آب آشامیدنی

مطالب بسیاری در مورد میزان غلظت فلوراید در آب منتشر شده به این صورت که برخی فلوراید را به عنوان ماده سمی و خطرناک تصور می کنند و عده ای بر این باورند که فلوراید می تواند اثرات بسیار مطلوبی را برای سلامتی به دنبال داشته باشد. اما دقت کنید که اثرات منفی یا مثبت فلوراید برای سلامتی به غلظت آن در آب وابسته است. به این صورت که غلظت فلوراید در آب باید در محدوده مشخص شده ای تنظیم شود، تا در کنار اثرات مطلوب برای حفظ سلامتی تاثیرات بدی را در پی نداشته باشد. 

وجود فلوراید در آب مفید است یا مضر؟

فلوراید به عنوان یک ماده معدنی طبیعی در آب‌ وجود دارد و در صورتی که در غلظت‌ های کنترل‌ شده و استاندارد در آب آشامیدنی وجود داشته باشد، می‌ تواند برای سلامت دندان‌ ها مفید باشد. فلوراید به تقویت مینای دندان کمک کرده و از پوسیدگی دندان‌ ها جلوگیری می‌ کند. به همین دلیل، در برخی مناطق، افزودن فلوراید به آب آشامیدنی یکی از راه‌ های جلوگیری از بیماری‌ های دندانی است. همچنین، این ماده در بسیاری از منابع غذایی و سبزیجات به صورت طبیعی یافت می‌ شود که به تأمین سلامت دندان‌ ها کمک می‌ کند.

با این حال، وجود فلوراید در آب اگر به درستی کنترل نشود، می‌ تواند اثرات منفی جدی به همراه داشته باشد. غلظت بالای فلوراید در آب ممکن است به پوسیدگی دندان‌ ها و آسیب به مینای دندان منجر شود. همچنین، مصرف بیش از حد فلوراید ممکن است مشکلات استخوانی و سایر اختلالات بهداشتی ایجاد کند. بنابراین، تنظیم دقیق میزان فلوراید در آب آشامیدنی برای بهره‌ مندی از فواید آن و جلوگیری از مضرات احتمالی ضروری است.

بررسی عوامل تأثیرگذار بر غلظت فلوراید در آب آشامیدنی

فلوراید به عنوان یکی از عناصر مهم در آب آشامیدنی، به دلیل نقش آن در بهداشت دندان و استخوان‌ ها شناخته شده است. میزان این عنصر در آب می‌ تواند به عوامل مختلفی از جمله نوع سنگ‌ های منطقه، روش‌ های تصفیه و استانداردهای محلی وابسته باشد. جدول زیر به بررسی و تشریح عوامل مختلف تأثیرگذار بر میزان فلوراید آب پرداخته و همچنین حد استاندارد، روش‌ های تشخیص و تصفیه برای کاهش یا کنترل غلظت فلوراید در آب آشامیدنی را بیان می‌ کند. این اطلاعات به تنظیم بهینه میزان فلوراید و پیشگیری از مشکلاتی مانند فلوروزیس دندانی و اسکلتی کمک می‌ کند.

آیا غلظت فلوراید در منابع آب ایران استاندارد است؟ 

طبق گفته بسیاری از کارشناسان بهداشت غلظت فلوراید در آب های ایران به هیچ عنوان در محدوده استاندارد نیست. به این صورت که در برخی مناطق میزان فلوراید کم و در برخی دیگر از مناطق غلظت فلوراید در آب خارج از استانداردهای مشخص شده است. مثلا در بخش های جنوب شرقی و غربی کشور غلظت فلوراید بسیار بیشتر از حالت استاندارد و این موضوع تاثیرات بسیار بدی را در سلامت بدن و دندان ها به دنبال داشته است. میزان فلوراید در آب ارتباط مستقیمی با نوع خاک در برخی از مناطق کشور دارد به این صورت که برخی از سفره های آب زیر زمینی در ایران سرشار از این ماده و به همین دلیل اثرات بسیار بدی را از لحاظ بهداشتی به دنبال دارد. 

این موضوع بسیاری از کارشناسان را با چالش مواجه کرد که چطور می توان غلظت این ماده را در آب طبق استانداردهای جهانی تنظیم کرد. بنابراین در بسیاری از نقاط کشور نیاز به حذف این آلاینده در آب است که در کنار پوسیدگی دندان ها می تواند اثرات بسیار بدی را در کاهش ضریب هوشی به خصوص در کودکان به دنبال داشته باشد. اما آیا می دانستید که در کنار این بسیاری از مناطق کشور با کمبود غلظت یون فلوراید در آب مواجه هستند؟ این موضوع باعث شده تا بسیاری از افراد برای پیدا کردن راه حل های مناسب در مورد تنظیم غلظت این ماده در آب تلاش کنند. برخی مناطق که دارای غلظت بالای فلوراید در آب هستند بررسی شد اما قابل ذکر است که میزان فلوراید در مناطقی از ایران مثل اصفهان کمتر از استاندارد است. به طوری که در هیچ کدام از مناطق اصفهان غلظت بالای فلوراید گزارش نشده است. 

مقایسه میزان استاندارد فلوراید ایران با میزان استاندارد فلوراید جهانی

استاندارد جهانی فلوراید در آب آشامیدنی ۱.۵ میلی‌ گرم در لیتر است که توسط سازمان جهانی بهداشت تعیین شده و برای جلوگیری از مشکلاتی مانند فلوروسیس دندانی و مشکلات استخوانی، غلظت‌ های بالاتر از این میزان توصیه نمی‌ شود. در این میان، استانداردهای کشور ایران برای غلظت فلوراید در آب آشامیدنی به طور قابل توجهی متغیر است و بسته به شرایط جغرافیایی و اقلیمی مناطق مختلف، این میزان بین ۱.۴ تا ۲.۴ میلی‌گرم در لیتر قرار دارد. در برخی مناطق، این غلظت حتی می‌ تواند به ۷ میلی‌گرم در لیتر نیز برسد.

نتایج مطالعات انجام شده در ایران نشان می‌ دهند که متوسط غلظت فلوراید در آب آشامیدنی کشور ۰.۳۸±۰.۵۶ میلی‌ گرم در لیتر است که پایین‌ تر از استاندارد جهانی است. در برخی مناطق خاص مانند بوشهر و آذربایجان غربی، غلظت فلوراید در آب بسیار بالا بوده و در مناطقی مانند ارسنجان در استان فارس نیز شاخص DMFT (دندان‌ های پوسیده، از دست رفته یا پر شده) پایین‌ تر بوده است. بنابراین، در حالی که میزان استاندارد جهانی فلوراید در آب آشامیدنی ۱.۵ میلی‌ گرم در لیتر است، در ایران میزان فلوراید می‌ تواند در محدوده‌ های متفاوتی قرار داشته باشد و در برخی مناطق حتی به میزان‌ های بالاتر از استاندارد جهانی برسد.

اثرات غلظت بالای فلوراید در آب های آشامیدنی 

از مهم ترین اثراتی که غلظت بالای فلوراید می تواند برای سلامتی به دنبال داشته باشد، پوسیدگی دندان هاست. از دیگر مواردی که بالا بودن فلوراید در آب برخی مناطق می توان در پی داشته باشد کاهش ضریب هوشی کودکان و تاثیرات بسیار منفی در رشد مغر است. در این زمینه طبق گفته برخی کارشناسان رابطه معناداری بین میزان غلظت فلوراید در آب برخی مناطق و ضریب هوشی کودکان وجود دارد. علاوه بر این از دیگر عوارضی که فلوراید بالا در آب می تواند برای بدن داشته باشد درد در استخوان ها و کاهش تعادل است. از دلایلی که می تواند باعث بروز این مشکل شود کلسیم زدایی غلظت بالای فلوراید و پوکی استخوان است. 

همان طور که پیش تر گفته شد در مورد اثرات فلوراید در آب مطالب بسیاری وجود دارد که گاهی فلوراید را ماده سمی می دانند و در مواردی عنوان می کنند که کم بودن فلوراید در آب از عواملی است که می تواند باعث بروز بیماری شود. اما موضوعی که تقریبا تمام کارشناسان به آن تاکید می کنند این است که غلظت فلوراید باید در محدوده استاندارد باشد تا تاثیر بدی برای سلامتی در پی نداشته باشد. از نمونه بیماری هایی که در اثر نوشیدن آب با میزان بالای فلوراید می تواند به دنبال داشته باشد فلوئوروزیس است. این بیماری به دو صورت می تواند وجود داشته باشد فلوئوروزیس دندانی و اسکلتی است، اما توجه کنید که کودکان با مصرف بالای فلوراید بیشتر در معرض ابتلا به فلوئوروزیس دندانی هستند که می تواند باعث پوسیدگی دندان ها شود. 
فلوئوروزیس اسکلتی هم می تواند در نتیجه تجمع فلوراید در استخوان ها در طی ساله های طولانی بروز پیدا کند. علائمی که می تواند در صورت ابتلا به این بیماری بروز کند سفتی و درد مفاصل و در نهایت تغییر ساختار استخوان هاست. در کنار تمام این موارد، گفته شده که رابطه معناداری بین نوع نادری از سرطان استخوان در بدن افراد جوان و میزان فلوراید در آب وجود دارد اما این موضوع هنوز تایید شده نیست. 

تاثیر دستگاه تصفیه اسمز معکوس در کاهش فلوراید

دستگاه‌ های تصفیه اسمز معکوس (RO) در حذف آلاینده‌ هایی مانند فلوراید بسیار مؤثر هستند. تحقیقات نشان می‌ دهد که این دستگاه‌ ها قادرند فلوراید را تا میزان قابل توجهی از آب آشامیدنی کاهش دهند. در پژوهش‌ های انجام شده در شهرهای مختلف، از جمله اهواز، استفاده از این فیلترها باعث کاهش غلظت فلوراید تا حدود 50 الی 85 درصد شده است. فیلترهای ممبران که به همراه کنترل‌ کننده‌ های جامدات محلول کل (TDS) به کار می‌ روند، ظرفیت بالایی در حذف فلوراید از آب دارند.

بنابراین استفاده از دستگاه‌های تصفیه آب خانگی، به ویژه سیستم‌ های اسمز معکوس، می‌تواند یک راهکار مؤثر برای کاهش فلوراید و سایر آلاینده‌ های مضر در آب آشامیدنی باشد. هرچند، لازم است دقت شود که این کاهش در حدی باشد که فلوراید به طور کامل از آب حذف نشود و به میزان مورد نیاز برای حفظ سلامت دندان‌ ها در آب باقی بماند. تنظیم سطح فلوراید در آب می‌ تواند نقشی اساسی در پیشگیری از پوسیدگی دندان و تقویت استخوان‌ ها داشته باشد و به سلامت عمومی کمک کند. جهت خرید سیستم تصفیه آب برای مصارف مختلف می توانید به وب سایت فروشگاه آبین مراجعه کنید. همچنین، آبین خدمات مشاوره تخصصی و راهنمای خرید را نیز فراهم کرده تا بتوانید با توجه به نیاز خود، بهترین گزینه را انتخاب کنید.