انواع محصولات جانبی ضد عفونی
محصولات جانبی ضدعفونی که در تصفیه آب به کار می‌روند، انواع مختلفی دارند و در کنار روش‌های تصفیه آب با فیلتر ممبران به کار می‌روند. تمام ضدعفونی کننده‌های شیمیایی، باعث تولید این محصولات می‌شوند. هنگامی‌که از کلر به عنوان یک ضد عفونی کننده استفاده می‌شود، ممکن است صدها محصول جانبی ضد عفونی تشکیل دهد.
ترکیب آب تعیین می‌کند که کدام نوع از این محصولات تشکیل شوند. این محصولات ممکن است فرار و آبگریز باشند. همچنین این محصولات غیرفرار و آبدوستی نیز وجود دارند که شامل مواد معطر و آلیفاتیک کلردار و غیرکلره می‌شوند.
به دلیل استفاده گسترده از کلر به عنوان ماده استریل کننده آب آشامیدنی، تحقیقات بیشتری در مورد محصولات جانبی ضد عفونی کلر شده انجام شده است. در ادامه انواع این محصولات را بررسی می‌کنیم.
تری‌هالومتان چیست؟
تری‌هالومتان‌ها (CHX3) یکی از اولین محصولات جانبی ضدعفونی است که در آب کلردار کشف شد. تری‌هالومتان‌ها را می‌توان به تری‌هالومتان‌ها را می‌توان به تری کلرومتان (کلروفرم، CHCl3)، دی کلرومتان برم (BDCM، CHBrCl2)، دی برومومتان کلر (CHBr2Cl) و تری برومومتان (CHBr3) تقسیم کرد.
اگرچه این مواد از متان‌های کلردار تشکیل شده‌اند، اما این مواد در واکنش بین کلر و متان تشکیل نمی‌شوند. این مواد در طی واکنش بین کلر و مواد آلی در آب تشکیل می‌شوند.
غلظت تری‌هالومتان در آب‌های سطحی در تابستان بیشتر از غلظت موجود در زمستان است. این موضوع به دلیل افزایش دما و میزان مواد آلی آب است. غلظت تری‌هالومتان در آب‌های سطحی معمولاً از غلظت آب‌های زیرزمینی بیشتر است.
چنین موضوعی به دلیل تنوع در انواع مواد آلی موجود در آب است. هنگامی‌که برم وجود دارد، احتمال تشکیل تری برومومتان بیشتر است. هر کشوری دارای محتوای تری‌هالومتان متفاوت در آب آشامیدنی خود است.
آزمایشات نشان می‌دهد که تری‌هالومتان‌ها در اثر واکنش بین پروپانون (محصول جانبی ازن) و کلر تشکیل می‌شوند. پروپانون بلافاصله به تری کلروپروپانون اکسید می‌شود. هنگامی‌که مقادیر pH بالا باشد، هیدرولیز ممکن است باعث ایجاد کلروفرم از پروپانون شود.
هنگامی‌که برم وجود دارد، پروپانون برم دار تشکیل می‌شود که باعث ایجاد تری‌هالومتان با بروم بالا خواهد شد.
تری‌هالومتان‌ها در طی واکنش‌های هیدرولیز محصولات جانبی مختلف ضدعفونی تری‌هالوژنیک و محصولات انتقالی مانند تری‌هالواستون نیتریل‌ها، تری‌هالواستیل دئیدها و اسیدهای تری‌هالو استیک برومه شده تشکیل می‌شوند.
تری‌هالومتان‌ها چه تاثیری بر سلامت دارند؟
تری‌هالومتان‌ها مشکوک به آسیب به کبد، کلیه‌ها و سیستم عصبی مرکزی هستند. این ترکیبات به شدت سرطان‌زا و خطرناک تلقی می‌شوند. به همین خاطر در بسیاری از کشورها، استانداردهایی در این زمینه لحاظ شده است.
به عنوان مثال در ایالات متحده، استاندارد استفاده از این محصول از 100 به 80 میکروگرم در لیتر کاهش یافته است اما استاندارد جداگانه ای در مورد تری‌هالومتان‌ها وجود دارد:
• دی کلرومتان برم (BDCM) : 60 میکروگرم در لیتر
• بروموفرم: 100 میکروگرم در لیتر
• کلروفرم: 200 میکروگرم در لیتر
اسیدهای استیک‌هالوژنیک چیست؟
اسیدهای استیک‌هالوژنیک (HAA) یک نوع مهم از محصولات جانبی ضد عفونی هستند. اسیدهای استیک از سه اتم هیدروژن تشکیل شده‌اند و در گروه COOH قرار می‌گیرند.
اتم‌های H اسیدهای استیک‌هالوژن تا حدی با اتم‌های‌هالوژن جایگزین می‌شوند. اسیدهای استیک‌هالوژنیک ترکیبات غیر فرار هستند و گاهی اوقات در غلظت‌های بالاتر از تری‌هالومتان‌ها (THM) در آب یافت می‌شود که این مقدار توسط مقدار pH آب تعیین می‌شود.
هنگامی‌که مقدار pH کمتر باشد، اسیدهای استیک‌هالوژنیک بیشتری تشکیل می‌شوند و زمانی که مقدار pH بالاتر باشد، THM بیشتری تشکیل می‌شود. اسیدهای استیک‌هالوژنیک همچنین می‌تواند در طی واکنش بین پروپانون و کلر تشکیل شود.
هنگامی‌که مقادیر pH پایین است، تری کلروپروپانون بیشتر اکسید می‌شود تا تترا، پنتا و هگزا کلروپروپانون تشکیل شود. هنگامی‌که این ترکیبات هیدرولیز می‌شوند، اسیدهای مونو، دی و تری کلرو استیک تشکیل خواهند شد.
اسیدهای استیک‌هالوژنیک احتمال ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهند و برای سلامتی انسان خطرات جدی دارند. استاندارد استفاده از اسیدهای استیک‌هالوژنیک، 80 میکروگرم در لیتر است.
هالواستون نیتریل‌ها (HAN)،هالوآلدئید و هالوکتون چیست؟
این محصولات جانبی ضدعفونی معمولاً در مقادیر کمتری نسبت به تری‌هالومتان‌ها (THM) و اسیدهای استیک‌هالوژنیک (HAA) وجود دارند.
این ترکیبات معمولاً بلافاصله هنگام میکروب‌زدایی آب تشکیل می‌شوند، اما در طی واکنش‌های هیدرولیز یا واکنش با مواد استریل کننده باقیمانده به سرعت تجزیه خواهند شد.
این ترکیبات همچنین می‌توانند محصولات واکنش سایر محصولات جانبی ضد عفونی مانند THM و HAA باشند. هنگامی‌که مقادیر pH بالا باشد، این ترکیبات نمی‌توانند تشکیل شوند.
هالواستون نیتریل‌ها در طی واکنش کلر و استون نیتریل تشکیل می‌شوند. هنگامی‌که زمان واکنش ماده ضد عفونی کننده در آب کم باشد، این این محصولات قابلیت تجزیه شدن دارند.
تری کلر استالدهید و ترکیبات آلدهید برومه دومین گروه از این گروه محصولات هستند. مونو ان دی کلر استالدهید می‌تواند در حین ضد عفونی تشکیل شود، اما بلافاصله اکسید شده و تری کلر استالدهیدها ایجاد می‌کند.
استالدهید محصول جانبی ضدعفونی ازن است. هنگامی‌که ازن با کلر ترکیب می‌شود، تری‌هالواستالدئیدها تشکیل خواهد شد.
آشنایی با ماده MX
در سال 1986 یک محصول جانبی ضد عفونی جدید کشف شد. این محصول از 3-کلرو-4(دی کلرومتیل)-5-هیدروکسی-2(5H) فورانون تشکیل شده است و با نام MX شناخته می‌شود.
MX اغلب در آب وجود دارد و به دلیل خطری که برای سلامتی دارد، در فهرست مواد بالقوه خطرناک برای سلامتی انسان قرار می‌گیرد. توصفیه می‌شود غلظت ماده ضد عفونی کننده MX حداکثر 1.8 میکروگرم در لیتر باشد.
کلریت چیست؟
کلریت (ClO2-) یک محصول جانبی ضد عفونی تشکیل شده از دی اکسید کلر است. کلریت از تجزیه دی اکسید کلر به وجود می‌آید. واکنش‌های پیچیده مختلفی سبب شده تا کلریت از محلول دی اکسید کلر تشکیل شود.
کلریت ممکن است باعث ایجاد کم خونی در کودکان خردسال شده و در برخی موارد باعث اختلالات سیستم عصبی شود.
جمع‌بندی
سایر محصولات جانبی ضد عفونی که اغلب در طول کلرزنی آب تشکیل می‌شوند عبارتند از‌هالونیترومتان،هالوفنول و‌هالوفوران.
در این زمینه شما می‌توانید تمامی‌‌محصولات تصفیه آب از جمله سیستم‌های تصفیه آب صنعتی را برای حدف این آلاینده‌ها از آب مصرفی خود از فروشگاه آبین تهیه کنید.
وبسایت آبین برترین فروشگاه آنلاین در حوزه تجهیزات تصفیه آب است. با مراجعه به سایت آبین می‌توانید محصولات مورد نیاز خود را با بهترین کیفیت تهیه کنید.
برای اطلاعات بیشتر می‌توانید با ما تماس بگیرید و از مشاوره رایگان آبین بهره ببرید. جهت تماس با کارشناسان مجرب آبین و استفاده از مشاوره رایگان با شماره 02122228116 در ارتباط باشید.
فریبرز ازلی
خانم دکتر مجلسی عالی بود مطالب !!!! تشکر فریبرز ازلی