پارامترهای مختلف برای تعیین سطح کیفی آب
ممکن است برای شما جالب باشد که در راستای اهمیت بسیار زیاد نوشیدن آب با سطح کیفی بالا استانداردهای مختلفی برای آب آشامیدنی تعیین شده است. بسیاری از این مفاهیم برگرفته از محدوده و میزان آلاینده های آب هستند. بر اساس این استانداردها نوع آب برای استفاده در بخش های مختلف صنایع مشخص می شود. مثلا در صورتی که سختی آب بسیار بالا باشد آب سخت تعریف می شود و مناسب برای استفاده در برخی از صنایع است. در کنار این در صورتی که میزان املاح آب بسیار کم باشد آب خالص و در برخی دیگر از صنایع کاربرد دارد. برخی از مواردی که استانداردهای آب بر اساس آن تعریف می شوند میزان کدورت، کلر و سختی آب است. در جدول زیر میزان مشخص شده برخی از پارامترهای آب قرار گرفته که استانداردی برای آب آشامیدنی تعریف می شوند.
پیش از مطالعه موارد مشخص شده در جدول مفاهیم و موارد زیر را مطالعه کنید.
آب با کیفیت حد مطلوب: برای نوعی از آب تعریف می شود که تمام پارامترهای آن در محدوده استاندارد و مطلوب قرار گرفته و در صورت بالا رفتن میزان اندکی آلاینده سطح کیفی آب کاهش می یابد اما هنوز هم برای آشامیدن مناسب است.
آب با کیفیت حد مجاز: در این نوع آب میزان پارامترها به اندازه ای است که برای انسان زیان آور نیست و معمولا آن را بر اساس میزان آبی که در روز مصرف می شود تعیین می کنند. به این صورت که اگر فردی مقدار زیادی از این نوع آب را مصرف کند ممکن است مشکلاتی را ایجاد کند.
پارامترهای مختلف |
حد مطلوب | مقدار مجاز | واحد اندازه گیری |
کدورت |
کمتر یا مساوی 1 | حداکثر 5 | NTU |
رنگ |
کمتر یا مساوی 1 | حداکثر 20 | پلاتین کبالت برای رنگ حقیقی آب (1) T.C.U |
بو |
صفر | حداکثر 2 واحد در 12 درجه سانتی گراد_ حداکثر 3 واحد در 25 درجه سانتی گراد | رقم آستانه بو(2) (TCN) |
PH |
5.8-7 | 0.9-5.6 | - |
طعم |
- | بر اساس مقبولیت مردمی مشخص می شود به صورتی که برای استفاده افراد آزار دهنده نباشد. | - |
روغن |
- | حالت شناور در آب نداشته باشد. |
- |
در ادامه پارامترهای که در جدول برای تعیین سطح کیفی آب گفته شد را به صورت دقیق و جزئی تر بررسی می کنیم.
میزان مطلوب کدورت آب
میزان کدورت آب بر اساس وجود مواد کلوئیدی در آب آشامیدنی مشخص می شود به طوری که هر چقدر میزان مواد کلوئیدی در آب بیشتر شود شفافیت آب کاهش پیدا می کند. بررسی این پارامتر برای تعیین سطح کیفی آب با چشم هم مشخص است اما اگر به دنبال تعیین مقدار مشخص برای کدورت آب هستید می توانید از کدورت سنج ها استفاده کنید. به طوری که میزان مشخصی از آب را به خوبی بهم بزنید و سپس از ابزار دقیق کدورت سنج برای تعیین میزان مشخص این پارامتر استفاده کنید. اگر خروجی مقداری بیشتر از 5 باشد این نوع آب برای مصرف آشامیدنی مناسب نیست. از مواردی که برای کاهش کدروت آب کاربرد دارند استفاده از منعقد کننده ها و یا فیلتراسیون آب با فیلترهای الیافی و رسوب گیر است.
میزان هدایت الکتریکی آب
میزان رسانایی و هدایت الکتریکی آب یا EC یکی از شاخص های که برای کنترل کیفی آب از آن استفاده می شود، این شاخص می تواند میزان شوری آب را هم مشخص کند. عموما از طریق روش های مختلفی مقدار ناچیزی نمک به آب وارد می شود و همین موضوع باعث افزایش میزان هدایت الکتریکی در آب می شود. استانداردهای مختلف برای هدایت الکتریکی در آب معمولا شامل موارد زیر است.
استفاده در بخش های مختلف |
هدایت الکتریکی بین 0 تا 800 | هدایت الکتریکی بین 800 تا 2500 | هدایت الکتریکی بین 2500 تا 10000 | هدایت الکتریکی بالاتر از 10000 |
آب شرب برای انسان ها |
مناسب | مناسب اما توصیه نمی شود | غیر قابل استفاده | غیر قابل استفاده |
آبیاری گیاهان |
مناسب به خصوص در بخش آبیاری قطره ای | غیر قابل استفاده | غیر قابل استفاده | غیر قابل استفاده |
مصارف دامداری |
مناسب | مناسب اما ایده آل نیست | این میزان هدایت الکتریکی فقط برای مرغداری ها غیر قابل استفاده است. | غیر قابل استفاده |
درست است که آب با هدایت الکتریکی بالاتر از 50000 مناسب برای استفاده آشامیدنی و مواردی از این قبیل نیست اما می توان از این نوع آب در بخش های مختلف از صنایع مثل فلش تانک ها، شستشوی اماکن و تولید بتن استفاده کرد.
میزان PH آب
به صورت کلی PH میزان اسیدی و یا قلیایی بودن آب را مشخص می کند. همان طور که می دانید میزان خنثی و استاندارد PH در محلول های مختلف به اندازه 7 و بیشتر از این میزان خاصیت قلیایی و کمتر از 7 خاصیت اسیدی است. میزان مشخص شده برای PH در آب شرب و آشامیدنی باید حالت خنثی داشته باشد اما به طور معمول اگر میزان PH در حاشیه این مقدار هم باشد مشکلی را بعد از آشامیدن برای شما ایجاد نمی کند. برای اندازه گیری PH آب از ابزار PH سنج استفاده می شود. به طور کلی میزان برخی از املاح در آب می تواند در PH موثر باشد، به طور کلی استفاده از برخی فیلترها می تواند با کاهش و یا افزایش میزان املاح آب در تغییر PH آب موثر باشد.
بو و طعم آب
وجود برخی آلاینده ها در آب می تواند باعث بو و طعم آب شود. عوامل مختلفی هستند که باعث بو و طعم آب می شود که در بسیاری از موارد آزار دهنده است. در برخی مواقع منشا طعم و بوی آب می تواند آلاینده های بسیار خطرناکی باشد که عوارض بسیاری را به دنبال دارند. بوی گوگرد، فاضلاب، کلر، خاک و ماهی از مواردی است که ممکن است نشات گرفته از برخی از باکتری های آب و یا آلاینده های مثل کلر در آب باشند. برخی از مواردی هم که باعث ایجاد طعم آب می شوند طعم نمک و یا شیرینی در آب هستند که ممکن است بر اساس عواملی مثل عدم تعادل PH آب و وجود فلزاتی مثل کلسیم، آهن و یا نمک های سولفات در آب باشد. از مهم ترین مواردی که در حذف طعم و بوی آب تاثیرگذار است فیلترهای کربنی با خاصیت جذب سطحی هستند. از این نوع فیلترها در صنایع مختلف برای حذف طعم و بوی آب استفاده می شود. به طور کلی میزان استاندارد بو و طعم آب با مقبولیت های مردمی مشخص می شود.
رنگ آب
مواردی زیادی است که ممکن است باعث تغییر رنگ در آب شود، به طور مثال زنگ زدگی از مهم ترین مواردی است که موجب تغییر رنگ در آب می شود. از دیگر مواردی که در تغییر رنگ آب موثر است وجود کپک و قارچ در لوله های خانه است. نکته جالب این که وجود مقدار زیادی مس در آب هم می تواند باعث تغییر رنگ در آب شود. از مواردی که می تواند در تغییر رنگ آب تاثیرگذار باشد فیلترهای کربنی هستند.
میزان مجاز برخی از مواد شیمیایی در آب
پارامترهای که بررسی شد عموما از ویژگی های فیزیکی آب هستند اما می توان بر اساس ویژگی های شیمیایی هم پارامترهای مختلفی را برای آب مشخص کرد. در ادامه به بررسی برخی از پارامترهای که تعیین کننده سطح کیفی آب هستند می پردازیم.
نوع ترکیب |
حداکثر مجاز بر اساس میلی گرم در لیتر (mg\l) |
TDS یا کل مواد جامد محلول در آب |
1500 |
سختی آب |
500 |
کلر |
400 |
سولفات |
400 |
هیدروژن سولفوره |
5% |
آهن |
3 |
منگنز |
5 |
آلومینیوم |
2 |
روی |
3 |
مس |
1 |
نیترات |
(4) (50) |
نیتریت |
(4) (3) |
کلیسم |
250 |
منیزیم |
50 |
آمونیاک |
5.1 |
سدیم |
200 |
به این موضوع توجه کنید که تمام مواردی که گفته شد برای تعیین سطح کیفی آب آشامیدنی کاربرد دارند. به این صورت که میزان استاندارد وجود بسیاری از این پارامترها در آب موردنیاز برای استفاده در صنایع مختلف و یا مواردی مثل آب معدنی کاملا متفاوت و برای این نوع آب ها استانداردهای متفاوتی تعریف می شود.