تشدید علائم حساسیت در اثر کلر
آیا تا به حال متوجه شده اید که پوست بدنتان بعد از حمام دچار قرمزی، لکه، خشکی یا حساسیت شده است؟ شاید گاهی نیز از شنا در استخر به خاطر تشدید اگزما، آسم و درماتیت اجتناب می کنید. اگر هر یک از این شرایط را تجربه کرده اید، به احتمال زیاد دچار علائم حساسیت به کلر شده اید. این حساسیت غالبا منجر به واکنشی نامطلوب تحت عنوان "حساسیت به کلر" می شود.
ضد عفونی آب با استفاده از کلر
سازمان های آبرسانی شهری پیش از انتقال آب به منازل، از ماده شیمیایی کلر برای ضدعفونی کردن آن استفاده می کنند. به همین خاطر است که بسیاری از مسئولان به آب استخر کلر اضافه می کنند تا با عوامل بیماری زایی که باعث ایجاد وبا، اسهال خونی، حصبه و سایر بیماری های منتقله از آب شناخته می شوند، مقابله کنند.
با این حال اگر دوش طولانی مدت در آب تصفیه شده با کلر میگیرید یا زمان زیادی را در استخرهای شنای دارای کلر می گذرانید، احتمالا علائم حساسیت به کلر یا عدم تحمل آن را تجربه خواهید کرد. اگر برخی از مشکلات زمینه ای آلرژی داشته باشید، این مورد تشدید خواهد شد.
قبل از بررسی عمیق تر این موضوع باید به این نکته اشاره کنیم که کلر حساسیت زا نیست؛ بلکه بخارهای آزاد شده طی واکنش های شیمیایی کلر در آب است که علائم آلرژی ایجاد می کند و نه خود کلر. با توجه به این مطلب ابتدا به طور خلاصه در مورد کلر به عنوان یک ضد عفونی کننده آب صحبت کرده، سپس در مورد چگونگی پیشگیری و درمان آلرژی به کلر بحث خواهیم کرد.
کلر چیست و چه کاربردهایی دارد؟
کلر یک عنصر شیمیایی طبیعی است که به عنوان یک گاز سمی، تحریک کننده و به رنگ زرد مایل به سبز در دمای اتاق شناخته می شود. می توان آن را تحت فشار قرار داده و خنک کرد تا به شکل مایع تبدیل شود. هنگامی که کلر مایع آزاد می شود، سریعا به شکل گاز در مناطق کم ارتفاع پخش می شود.
کلر یک ماده شیمیایی حیاتی است که با اهداف مختلفی مورد استفاده قرار می گیرد. رایج ترین کاربرد آن در ضد عفونی کردن استخرها، آب آشامیدنی، ضدعفونی فاضلاب و پسماندهای صنعتی است. حتی از آن به عنوان یک ماده سفید کننده در تولید کاغذ و پارچه نیز استفاده می شود.
کلر همچنین به عنوان یک ماده فعال در چندین محصول پاک کننده، از جمله سفید کننده خانگی (وایتکس)، که تقریبا می توان گفت کلر محلول در آب است، عمل می کند. علاوه بر این، کلر یک جزء شناخته شده در کلرید سدیم نیز هست. کلرید سدیم همان نمک معمولی خوراکی است که ما از آن برای پخت و پز، افزایش طعم، مزه و حفظ غذا استفاده می کنیم. این ماده شیمیایی همچنین نقش مهمی در تولید داروها، لوله های پی وی سی، پلاستیک، ضربه گیر، کلریدها، حلال های کلردار، آفت کش ها، پلیمرها، لاستیک های مصنوعی، مبردها و غیره ایفا می کند.
راه های قرار گرفتن در معرض کلر
خطر قرار گرفتن در معرض کلر به میزان نزدیکی شما به مکانی که در آن از کلر استفاده شده یا آزاد شده است بستگی دارد. اگر گاز کلر در هوا منتشر شود، افراد از طریق تماس با پوست یا چشم در معرض آن قرار خواهند گرفت و در صورت حساسیت به کلر دچار عوارض خواهند شد. همچنین ممکن است با استنشاق هوای آلوده به کلر نیز دچار آسیب های جدی شوید.
علاوه بر این مورد نیز کلر ممکن است هنگام مصرف غذا، نوشیدن آب آلوده به آن و یا حتی از طریق جذب پوست (گرفتن دوش طولانی مدت با استفاده از آب کلردار) وارد بدن شود. علاوه بر این، به دلیل استفاده گسترده از کلر در مناطق صنعتی و تجاری، در صورت نشت یا رها شدن تصادفی یا حتی در اثر حمله تروریستی، ممکن است افراد در معرض این مواد شیمیایی قرار گیرند.
تاثیر قرار گرفتن در معرض کلر بر سلامتی
اگر در معرض غلظت بالای کلر قرار بگیرید، ممکن است علائم مختلفی از جمله موارد زیر را تجربه کنید:
• تحریک پوست
• مشکلات تنفسی یا تنگی نفس
• تهوع و استفراغ
• سنگینی قفسه سینه و تورم گلو
• سوزش چشم
• خس خس سینه
• وجود خون در مدفوع
• آسیب های پوستی، ناشی از آسیب های بافتی همراه با سوختگی و سوزش
• گلو درد و سرفه
• جاری شدن اشک از چشم و تاری دید
• احساس سوزش در بینی، گلو و چشم
• درد سوزش، قرمزی و تاول روی پوست
• تجمع مایع در ریه ها
• دل درد
• تغییرات در تعادل pH خون شما
• فشار خون پایین
شدت تاثیرات آن بر سلامتی به چند مورد زیر بستگی دارد:
• روش قرارگیری در معرض آن
• دوز کلر وارد شده به بدن
• مدت زمان قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی
تحقیقات نشان می دهد که قرار گرفتن طولانی مدت در معرض کلر ممکن است تولید رادیکال های آزاد را در بدن تحریک کند. همان طور که می دانید، رادیکال های آزاد سرطان زا هستند، می توانند آسیب زیادی به سلول ها وارد کرده و خطر ابتلا به انواع خاصی از سرطان را افزایش دهند. علاوه بر این، استنشاق بیش از حد کلر ممکن است باعث تجمع مایع در ریه ها شود. همچنین تماس با کلر مایع فشرده می تواند منجر به یخ زدگی پوست و چشم گردد.
با این حال باید توجه داشته باشید که بروز هر یک از علائم و نشانه های ذکر شده در بالا لزوما به این معنی نیست که فرد در معرض کلر قرار گرفته است.
حساسیت به کلر استخر چیست و چه علائمی دارد؟
به واکنش نامطلوب فرد پس از مواجهه با این ماده، چه از طریق داخلی یا خارجی، حساسیت به کلر گفته می شود. این نوع آلرژی از نوع چهارم حساسیت ها محسوب می شود که علائم آن به تعویق می افتد. به دلیل این تاخیر، تشخیص اینکه آیا قبلا حساسیت به کلر را تجربه کرده اید یا خیر دشوار است.
اگر در حال حاضر با مشکلات پوستی، مشکلات تنفسی یا بینی روبرو هستید، احتمال ابتلا به آلرژی به کلر بیشتر است. کلر ممکن است به طور غیرمستقیم با تحریک و حساس کردن مجاری تنفسی، علائم آلرژی را تشدید کند. مطالعات نشان داده اند که شنا کردن مکرر در استخرهای کلردار و قرار گرفتن در معرض محصولات پاک کننده حاوی کلر می تواند آسم و سایر آلرژی های تنفسی را هم در نوجوانان و هم در بزرگسالان تشدید کند.
زمانی که افراد مبتلا به آلرژی های زمینه ای وارد یک استخر کلر شده و نفس عمیق می کشند، احتمال دارد در قسمت ریه های خود احساس سوزش کنند. علت این پدیده آن است که کلر با سایر مواد آلی و معدنی موجود در آب واکنش داده و تشکیل گازی تند می دهد. استنشاق این گاز می تواند مجاری تنفسی را تحریک کرده و باعث ایجاد علائم مزمن تنفسی شود.
علاوه بر این هنگامی که غلظت کلر در آب زیاد باشد، می تواند پوست حساس را سوزانده و یا شرایط موجود را بدتر کند. این پدیده با افزایش دمای آب نیز شدت می یابد؛ زیرا آب گرم معمولا منافذ پوست را باز می کند و سطح بیشتری از بدن را در معرض مواد شیمیایی قرار خواهد داد.
یکی دیگر از دلایل حساسیت به کلر، تشکیل کلرامین است. کلرامین ها محصول جانبی واکنش شیمیایی کلر با تعریق، ادرار، روغن ها و سایر ناخالصی های آب هستند. برخی از کلرامین ها در آب باقی می مانند، پوست و چشم ها را تحریک می کنند، در هوای اطراف استخرهای شنا آزاد شده و هنگام استنشاق روی بینی، گلو و ریه ها تاثیر منفی بگذارند. هر گاه بوی شدید «کلر» را که در بسیاری از استخرهای شنای سرپوشیده مشهود است استشمام کردید، بدانید مربوط به کلرامین های آزاد شده از طریق واکنش های شیمیایی کلر در آب است.
تاثیرات حساسیت نسبت به کلر
بسته به میزان قرار گرفتن در معرض کلر، به راحتی می توان تشخیص داد که آیا فردی نسبت به این ماده حساسیت دارد یا خیر. در طول قرار گرفتن در معرض این ماده و یا حتی بعد از آن، ممکن است علائم زیر بروز پیدا کند:
• سوزش چشم: سوزش چشم تنها در زمان شنا در استخر کلردار اتفاق نمی افتد؛ بلکه ممکن است زمانی که از شوینده ها و مواد سفید کننده نیز استفاده می کنید، دچار این حالت شوید. خارش، خشکی، قرمزی و آبریزش چشم ها که در اثر تماس نزدیک با کلر ایجاد می شود، اغلب نشانه هایی واضح در زمینه حساسیت به کلر هستند.
• سرفههای مداوم: سرفه های بیش از حد همراه با درد در نواحی زیر سینه معمولا زمانی اتفاق می افتد که فردی که به کلر حساسیت دارد، آن را بو کرده و یا لمس کند. با این حال به خاطر داشته باشید که این علامت می تواند گمراه کننده نیز باشد؛ زیرا سرفه گه گاهی ممکن است نشانه آلرژی نبوده و بیانگر حساسیت به ماده شیمیایی باشد.
• نارسایی های تنفسی: کلر به عنوان یک عامل مختل کننده عملکرد صحیح تنفسی در افراد شناخته شده است. بنابراین، کسانی که به کلر آلرژی دارند، علائمی مشابه علائم آسم از جمله دشواری تنفس، تنگی نفس، سرفه، خس خس سینه، سفت شدن قفسه سینه و در برخی موارد خفگی را از خود نشان می دهند.
• عطسه: عطسه یکی از شایع ترین علائم پس از استنشاق بخار کلر است، به ویژه پس از ماندن در اطراف استخر یا استفاده مکرر از مواد شیمیایی خانگی. آبریزش بینی و احتقان بینی نیز ممکن است به دلیل ماهیت تحریک کننده کلر یا به دلیل آلرژی های فصلی رخ دهد.
• تحریکات پوستی: کلر می تواند منجر به بروز مشکلات پوستی از قبیل خشکی، قرمزی، خارش، ضایعات پوستی یا بثورات آلرژیک به کلر، پوسته پوسته شدن و کهیر شود. همچنین می تواند باعث تشدید اگزما و شرایطی شبیه به «خارش شناگر» شود (بثورات پوستی ناشی از واکنش آلرژیک به انگلهای میکروسکوپی خاصی که برخی از پرندگان و پستانداران را آلوده می کنند).
• حالت تهوع: برخی افراد ادعا کرده اند که پس از قرار گرفتن در معرض مقادیر زیاد کلر دچار استفراغ و سرگیجه شده اند. در برخی موارد شدید، افرادی که به حساسیت به کلر دارند نیز ممکن است دچار هذیان شوند.
• مشکلات عصبی: افراد پس از قرار گرفتن در معرض کلر، به احتمال زیاد دچار سردردهای خفیف تا شدیدی خواهند شد.
درمان حساسیت به کلر استخر
اگر مشکوک به واکنش شدید حساسیت در اثر کلر (مانند مشکل در تنفس) هستید، باید فورا به پزشک مراجعه کنید. با این حال، کارهایی وجود دارد که می توانید برای مدیریت و درمان علائم آلرژی خفیف به کلر انجام دهید.
حساسیت پوستی غالبا با شستشوی ناحیه آسیب دیده با استفاده از آب تمیز درمان می شود. انجام این کار به از بین بردن آثار محرک ناشی از محصول پاک کننده یا آب استخر کمک می کند. تحریکات پوستی ناشی از حساسیت به کلر را می توانید به صورت خانگی و با استفاده از داروهای بدون نسخه (OTC) درمان کنید. برخی از این داروها می توانند بیشتر جوش ها، برآمدگی ها، خشکی و غیره را پس از چند روز از بین ببرند.
تعدادی از این پمادها و داروهای بدون نیاز به نسخه که می توانید از داروخانه تهیه کنید، در زیر ارائه شده است:
• کرم های هیدروکورتیزون خارش، قرمزی و تورم پوست را کاهش می دهند. این کرم ها معمولا در داروخانه ها در دسترس هستند. در بیشتر موارد، این کرم ها را با نام های تجاری خاصی مانند کورتیزون 10، کورتید یا هیدروکورتیزون معمولی می شناسند. حتما دستورالعمل های ارائه شده را خوانده و مطابق با آن عمل کنید.
• کرم های موضعی بنادریل (دیفن هیدرامین) خارش و تحریک ناشی از بثورات کلر را کاهش می دهند. برای دریافت بهترین نتیجه، باید طبق دستورالعمل ارائه شده همراه دارو عمل کنید.
• لوسیون ها و کرم های نرم کننده خشکی پوست ناشی از حساسیت به کلر را برطرف می کنند. لطفا اطمینان حاصل کنید که کرمی انتخابی شما فاقد بو و ضد حساسیت باشد. تحت هیچ شرایطی نباید پوست آن ناحیه را تحریک کنید.
اگر به کلر حساسیت داشته باشید باید سعی کنید کمتر در معرض آن قرار بگیرید. به همین خاطر مدت زمان کمتری را در استخرهای کلردار و وان آب گرم بگذارید تا حساسیت پوستی شما برطرف شود. علاوه بر داروهایی که در بالا به آن ها اشاره شد، می توانید درمان های خانگی زیر را نیز امتحان کنید:
• آلوئه ورا: شاید بتوان آلوئه ورا را یکی از پرمصرف ترین داروهای گیاهی برای بیماری های موضعی پوست دانست. قسمت ژل مانند این گیاه برای درمان بیماری های مختلف از جمله آکنه، آفتاب سوختگی، تحریکات پوستی ناشی از حساسیت به کلر و غیره کاربرد دارد. خواص خنک کنندگی و ضد التهابی ژل باعث تسکین پوست تحریک شده و خارش آن در منطقه آسیب دیده می شود.
• سرکه سیب: این ماده خواص استثنایی و ضد میکروبی دارد. چند قطره از آن را می توانید در آب رقیق کرده و روی موضعی که خارش دارد بمالید.
• جوش شیرین: جوش شیرین یا بی کربنات سدیم، به عنوان یک محصول چند منظوره خانگی نیز شناخته می شود و می تواند در تسکین بثورات پوستی، نیش حشرات و پیچک سمی نیز موثر باشد.
• روغن نارگیل: التهاب مزمن یکی از عوارض احتمالی بسیاری از اختلالات پوستی و از جمله مواردی است که ناشی از حساسیت به کلر بوده و می تواند آن را تشدید کند. خوشبختانه روغن نارگیل دارای خواص ضد التهابی است. علاوه بر اثرات آن بر التهاب، استفاده از روغن نارگیل روی پوست می تواند به مرطوب نگه داشتن آن کمک کند و به طور قابل توجهی آبرسانی پوست را بهبود بخشد. با این وجود، پیش از استفاده مطمئن شوید که به روغن نارگیل حساسیت ندارید.
• حمام بلغور جو دوسر: نکته جالب این است که بلغور جو دوسر نه تنها یک صبحانه عالی بوده بلکه همچنین می تواند برای بسیاری از تحریکات پوستی مفید باشد. بلغور جو دوسر قادر است روغن اضافی پوست را جذب کند و به درمان آکنه نیز کمک نماید. خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهابی آن نیز به درمان خشکی پوست، تسکین خارش و حذف سلول های مرده کمک می کند.
• روغن درخت چای یا سایر روغن های گیاهی: تاثیر ضد التهابی روغن درخت چای به کاهش درد و تحریک پوست کمک می کند. همچنین باعث کاهش قرمزی و تورم و کاهش خشکی پوست و اگزما، خارش پوست، التهاب، آکنه و انواع دیگر مشکلات پوستی می شود. با این حال، رعایت برخی اقدامات احتیاطی هنگام استفاده از روغن درخت چای ضروری است. اول آن که نباید آن را مستقیما روی پوست بمالید. به جای این کار، باید آن را با یک روغن حامل مانند روغن نارگیل، روغن زیتون یا روغن بادام رقیق کنید. به ازای هر یک تا دو قطره روغن درخت چای، 12 قطره روغن حامل اضافه کنید. همچنین هنگام استفاده از روغن درخت چای در اطراف چشم مراقب باشید؛ زیرا قرار گرفتن در معرض آن باعث قرمزی و سوزش می شود. در نهایت قبل از استفاده از روغن درخت چای، آن را روی ناحیه کوچکی از پوست خود بمالید تا مطمئن شوید که پوست شما به روغن درخت چای واکنش منفی نشان نمی دهد.
• کمپرس سرد: ابتدا چند دستمال تمیز و نرم را با آب مرطوب کنید و به مدت 15 الی 30 دقیقه روی موضع آسیب دیده نگه دارید. با این کار التهاب پوستی شما رفته رفته کاهش یافته و برطرف می شود.
• پرهیز از خاراندن پوست: سریعترین راه برای تشدید تحریک پوستی ، خاراندن آن موضع است. خارش پوست می تواند بسیار آزار دهنده باشد. با این حال اگر نمی توانید جلوی خاراندن موضع را بگیرید، بهتر است آن را پانسمان کنید.
نکته: پیش از استفاده از هر یک از روش های فوق، دست های خود را با استفاده از آب تمیز شسته و به خوبی خشک کنید. برای محافظت بیشتر می توانید از دستکش نیز استفاده کنید.
توصیه هایی در مورد مواجهه با کلر
اگر در معرض کلر قرار گرفتید، توصیه های زیر را در پیش بگیرید تا تاثیرات حساسیت در اثر کلر را بر سلامتی خود، به حداقل برسانید.
• سریعا منطقه ای را که در آن کلر وجود دارد ترک کرده و هوای تازه استنشاق کنید. با توجه به این موضوع که کلر از هوا سنگین تر است و در نواحی پایین جمع می شود، اگر در منزل هستید باید به طبقات بالاتر بروید.
• اگر به هر طریق مقادیری کلر بلعیده اید، به جای تلاش برای استفراغ کردن و یا نوشیدن مقادیر زیادی مایعات، سریعا به پزشک مراجعه کنید.
• اگر در معرض کلر قرار گرفتید، سریعا باید لباس های خود را از تن خارج کنید. سازمان CDC توصیه می کند که تمام بدن خود را فورا با آب و صابون بشویید و به پزشک مراجعه کنید. اگر مقداری کلر روی لباستان ریخت، نباید هنگام درآوردن لباس آن را روی بدنتان بکشید. به جای این کار باید لباس را فورا قیچی کرده و درون چندین پلاستیک زباله دور بیندازید.
• در کمک به افرادی که در معرض حساسیت در اثر کلر هستند، مراقب باشید تا دستتان به موضع برخورد نکند.
• در صورتی که سوزش چشم یا تاری دید دارید، باید 10 تا 15 دقیقه چشمانتان را آب معمولی بشویید. پیش از شستشو، حتما لنز چشمانتان را درآورده و دور بیندازید. عینک را نیز باید با آب و صابون بشویید و پس از خشک شدن استفاده کنید.
کاهش مخاطرات قرارگیری در معرض کلر در خانه
به طور کلی بهترین رویکرد برای جلوگیری از آلرژی به کلر، اجتناب از عواملی است که در باعث ایجاد این بیماری می شوند. از آن جایی که کلر به منابع آب عمومی اضافه می شود، ممکن است فکر کنید که اجتناب از قرار گرفتن در معرض این ماده شیمیایی تقریبا غیرممکن است.
خوشبختانه نصب دستگاه تصفیه آب خانگی، یک راه مطمئن برای حذف یا کاهش مقادیر کلر موجود در آب لوله کشی است. در عین حال باید نسبت به ویژگی ها و کیفیت دستگاهی که از آن استفاده می کنید نیز اطلاعات کافی داشته باشید.
گروه آبین، با سال ها تجربه در امر طراحی و ساخت دستگاه های تصفیه آب، آماده است تا خدمات مشاوره ای خود را به صورت رایگان در اختیار هم میهنان گرامی قرار دهد. برای مشاهده انواع دستگاه های تصفیه آب به وب سایت آبین مراجعه فرمایید.