بررسی پدیده ضربه قوچ در فیلترهای ممبران RO
ضربه قوچ یا چکش آبی، یکی از پدیده های اجتناب ناپذیر است که معمولا در خطوط لوله های تحت فشار اتفاق می افتد. پدیده ضربه قوچ می تواند در بسیاری از خطوط لوله و نیز در سیستم تصفیه آب صنعتی اسمز معکوس اتفاق بیافتد. در ساختار دستگاه های تصفیه آب صنعتی RO، از فیلترهای ممبران برای تصفیه آب با دقت بالایی استفاده می شود و مهم ترین قطعات در ساختار سیستم های تصفیه آب صنعتی هستند. این موضوع باعث شده تا عملکرد فیلترهای ممبران در سیستم اهمیت زیادی داشته باشد.
در صورتی که در ساختار دستگاه های تصفیه آب صنعتی، ضربه قوچ اتفاق بیافتد، فشار ایجاد شده در این پدیده به فیلتر ممبران اعمال شده و می تواند سبب اختلال در کارکرد ممبران و خرابی آن شود. در این مقاله قصد داریم با پدیده ضربه قوچ در خطوط لوله های تحت فشار آشنا شویم.
پدیده ضربه قوچ چیست؟
برای توضیح این پدیده یک لوله پر شده از سیال را تصور کنید، در صورت هر گونه افزایش و کاهش سرعت جریان مانند باز و بسته کردن شیر در مسیر لوله، در سیستم پدیده ای به نام ضربه قوچ ایجاد خواهد شد. اگر شیر قرار گرفته در مسیر لوله به صورت ناگهانی بسته شود، دبی جریان عبوری از شیر کمتر می شود. این در حالی است که در بخش بالادست که دبی کاهش یافته، فشار افزایش و در پایین دست آن فشار کمتر می شود. در نتیجه در بالادست، هد سیال افزایش یافته و نوعی موج فشار بزرگ در سیستم تولید می شود.
به این ترتیب، در بخش پایین دست نیز فشار کاهش یافته و یک موج کم فشار ایجاد می شود. این موضوع تحت شرایطی باعث تبخیر شدن مایع و ایجاد حباب می شود، این حباب ها می توانند بعد از ترکیدن، فشار زیادی را به پایین دست تحمیل کنند.
پدیده ضربه قوچ با نام چکش آبی (Water Hammering) نیز شناخته می شود و می تواند سبب ایجاد ضربات شدیدی به لوله و اتصالات، شیرآلات و سایر اجزای خط لوله شود. این ضربات در مواردی نیز می تواند موجب شکسته شدن اجزای خط لوله و ایجاد نشتی از آنها شود. در صورت بروز این مشکل در سیستم های تصفیه آب صنعتی RO، امکان آسیب رسیدن به فیلتر ممبران وجود دارد و این موضوع می تواند عملکرد دستگاه را تا حد زیادی تحت تاثیر قرار دهد.
علائم ایجاد پدیده ضربه قوچ
یکی از شایع ترین علائمی که با بروز پدیده ضربه قوچ اتفاق می افتد، صدای ناشی از خرابی و وارد شدن ضربه به سیستم لوله کشی می باشد. در مواردی هم هیچ صدایی شنیده نمی شود، با این حال بعد از توقف عملکرد دستگاه و خرابی تجهیزات می توانید متوجه بروز چکش آبی در سیستم شوید.
از آن جایی که در بیشتر مواقع ضربه قوچ با نصب و شروع به کار پمپ در سیستم بروز می کند، توصیه می شود بعد از نصب پمپ اقدامات لازم و پیشگیرانه پدیده چکش آبی را انجام دهید.
دلایل ایجاد ضربه قوچ در سیستم چیست؟
همان طور که گفته شد، تغییرات ناگهانی در سرعت جریان می تواند سبب بروز این مشکل شود. تغییرات سرعت جریان سیال در سیستم های مختلف به دلایل زیر در اتفاق می افتد:
• با روشن کردن هم زمان یک یا چند پمپ
• با خاموش کردن یک یا چند پمپ
• ایجاد تغییر در تنظیم هر یک از شیرها
• بستن آنی یا سریع شیرها
• ایجاد تغییر در سرعت دورانی پمپ ها
• پر کردن غیر استاندارد خط لوله
• به کارگیری شیرهای یک طرفه غیر مناسب
• توقف ناگهانی یک یا چند پمپ
در پی ایجاد پدیده ضربه قوچ در تاسیسات و سیستم ها، ممکن است اتفاقاتی مانند ترکیدن خط لوله، خرابی و شکستن شیرها و... بروز کند. به همین دلیل تا حد زیادی حائز اهمیت می باشد که از روش های مناسب برای جلوگیری از بروز این مشکل در سیستم استفاده کنید. در ادامه بهترین روش هایی را که توجه به آنها برای جلوگیری از ایجاد پدیده ضربه قوچ حائز اهمیت می باشد بررسی می کنیم.
راه های جلوگیری از ایجاد ضربه قوچ در سیستم
در میان روش هایی که می توانند به منظور جلوگیری از ضربه قوچ مورد استفاده قرار بگیرد، ساده ترین روش افزایش قطر لوله برای کم تر کردن سرعت جریان پمپ می باشد. روش های دیگری که می توانند برای جلوگیری از پدیده ضربه قوچ (چکش آبی) در شرایط غیرقابل کنترل مورد استفاده قرار بگیرند شامل موارد زیر می شوند:
• به کارگیری شیرهای یک طرفه ای که سرعت بالایی در بسته شدن دارند.
• قرار دادن شیرهای کنترل پمپ در محل خروجی پمپ ها
• به کارگیری شیرهای قطع و وصل دارای محرک های الکتریکی
• استفاده از عملگر در بخش خروجی پمپ ها
• به کارگیری سیستم های دور متغیر در بخش پمپاژ خط لوله
علاوه بر روش های بالا، در شرایط غیر قابل کنترل نیز می توانید با استفاده از شیرهای اطمینان یا ترکیب این شیرها با شیرهای یک طرفه سوپاپی دو طرف فلنجی از بروز پدیده ضربه قوچ در لوله جلوگیری کنید. در سیستم لوله کشی با طول کمتر از 2 کیلومتر بهترین روش برای مقابله با این پدیده نصب چرخ لنگر میان پمپ و الکتروموتور است. ساز و کار چرخ لنگر به این صورت است که این قطعه پس از قطع جریان برق از کاهش ناگهانی دور موتور ممانعت می کند، در نتیجه ضربه قوچی با فشار منفی کمتری ایجاد می شود و فشار منفی ایجاد شده نیز سبب افزایش فشار کمتری خواهد شد.
فروشگاه تصفیه آب آبین عرضه کننده دستگاه تصفیه آب صنعتی با بهترین کیفیت ها می باشد و فرصت دریافت مشاوه رایگان را هم در اختیار شما قرار داده است. برای مشاهده سایر محصولات و دریافت مشاوره در زمینه خرید دستگاه های تصفیه آب صنعتی با مراجعه به وب سایت abin.ir با ما در ارتباط باشید.
