خاک ژله ای چیست؟ با طرز تهیه و نکات مهم آن آشنا شوید
خاک ژله ای (Flower Jelley) نوعی پلیمر با خاصیت جذب سریع رطوبت یا آب می باشد، که می تواند این رطوبت جذب شده را در اختیار گیاه قرار دهد. در واقع فلاور ژل مانند یک مخزن آب عمل کرده و آب و مواد غذایی مورد نیاز گیاه را در خود ذخیره می کند و سپس آنها را برای گیاه آزاد می کند. این فرایند می تواند بارها و بارها تکرار شده و گیاه حتی برای مدت زمان یک ماه، می تواند بدون آبیاری زنده و سالم بماند. خاک های ژله ای (FG) دارای رنگ های متنوعی می باشند و در مقابل نور خورشید هم رنگ آن ها ثابت می ماند.
خاک ژله ای غیر سمی است، اما به دلیل دارا بودن برخی از مواد خوردن آن توصیه نمی شود. حجم این نوع خاک بعد از جذب آب، بین 40 تا 80% حجم اولیه اش افزایش می یابد. از نظر شکل ظاهری، معمولا به دو شکل پودری و مکعبی یا لاستیکی در آب موجود می باشند. خاک ژله ای پودری، پس از ریخته شدن در آب افزایش حجم پیدا می کند، که برای رسیدن به حداکثر حجم خود نیاز به چند ساعت زمان دارند؛ اما خاک ژله ای مکعبی باید حداقل برای مدت زمان 8 ساعت در آب بمانند تا به حداکثر حجم خود برسند.
دانه های شگفت انگیز خاک ژله ای حتی در برابر نور خورشید نیز حالت اولیه خود را حفظ می کنند و کاملا ثابت هستند؛ ماندگاری آنها نیز 6 تا 7 سال می باشد. این خاک می تواند جایگزینی برای خاک معمولی باشد، اما بهتر است در کنار خاک و برای مرطوب نگه داشتن آن در زمانی که فرصت آبیاری گیاه وجود ندارد، استفاده شود.
خاک ژله ای به دلیل رنگ های متنوعی که دارد، برای گلدان های خانه شما جنبه تزئینی خواهد داشت. به دلیل حفظ رطوبت خاک برای مدت طولانی توسط دانه های این نوع خاک، می توان از آن برای نگهداری گیاهانی استفاده کرد که به رطوبت بالایی نیاز دارند.
امکان کاشت چه گیاهانی در خاک ژله ای وجود دارد؟
اکثر گیاهان را می توان در خاک های ژله ای کاشت. برخی از گیاهان شناخته شده هستند، که بیش تر برای کاشت در این نوع خاک استفاده شده اند و نتیجه مثبتی در رشد آنها حاصل شده است. از جمله این گیاهان می توان به سانسوریا، نخل مرداب، دیفن باخیا، آکلونما، شاهپسند، پاپیتال، پتوس، انواع پیچ، یوکا و ... اشاره کرد.
هم چنین می توان بذر سبزه عید را نیز در خاک ژله ای کاشت؛ این کار نگهداری و طول عمر سبزه را افزایش می دهد و به خصوص برای افرادی که در آپارتمان زندگی می کنند، انتخاب هوشمندانه ای می باشد. هم چنین مثل روش های قدیمی درست کردن سبزه، نیازی به خیساندن بذر آنها قبل از کاشت نیست. برای نگهداری از آن تنها لازم است هر روز با اسپری آن را مرطوب نگه دارید. علاوه بر این تا زمانی که بذرها شروع به جوانه زدن کنند، روی آن را با نایلون بپوشانید.
از خاک های ژله ای می توان برای کشاورزی نیز استفاده کرد. در مناطقی که سطح خاک شنی است و سرعت نفوذ آب در آن بالاست، استفاده از این نوع خاک می تواند کارایی زیادی داشته باشد. خاک های ژله ای در کشاورزی، باعث کاهش تعداد دفعات آبیاری و هدر رفتن آب می شوند. خاک های ژله ای می توانند در مقیاس کوچک، جایگزین روش آبیاری قطره ای شوند، بنابر این در گلخانه ها کاربرد زیادی می توانند داشته باشند.
نحوه استفاده از خاک ژله ای
بعد از تهیه خاک های ژله ای از گلفروشی ها یا گلخانه ها، مقدار مورد نیاز از آن را داخل یک کاسه بزرگ ریخته و به ازای هر بسته از خاک، 1 لیتر آب به آن اضافه کنید. مقدار آب باید به اندازه ای باشد که سطح دانه های ژله ای را کاملا پوشش دهد.
چند ساعت صبر کنید تا خاک به حجم دلخواه برسد، سپس آن را داخل گلدان ریخته و گیاه مربوطه را از گلدان قبلی با احتیاط جدا کنید و در گلدان حاوی خاک ژله ای قرار دهید. گلدان جدید را بسته به نوع گیاهی که داخل آن است، میزان درجه حرارت محیط و تبخیر، هر 15 تا 30 روز یک بار آبیاری کنید.
فلاور ژل دارای ترکیباتی مانند نیتروژن، فسفات، پتاسیم و عناصر دیگر و هم چنین مواد غذایی موثر برای رشد گیاه می باشد. در صورتی که از فلاور ژل همراه خاک استفاده شود، به دلیل همین مواد غذایی باعث اصلاح خاک می شود و بسته به نوع آن و ترکیب خاک، توسط میکروارگانیسم ها تخریب خواهد شد، بنابر این باعث ایجاد آلودگی های زیست محیطی نمی شود.
مزیت فلاور ژل این است که علاوه بر نگه داشتن آب، به دلیل تغییر مداوم حجم آن، میزان هوای داخل خاک افزایش می یابد.
مزایای خاک ژله ای (FG)
خاک ژله ای به خصوص در زندگی مدرن امروز که فرصت برای رسیدگی به گیاهان بسیار کم شده است، راهکار مفیدی برای نگهداری از گیاهان است. خاک های ژله ای با نام های دیگری مانند جاذب رطوبت، هیدروژل رنگی، خاک کریستالی و سوپر آب نیز در بازار شناخته می شوند. فواید خاک های ژله ای شامل موارد زیر می باشد:
1- آبیاری گیاهان در مدت زمانی که شما به مسافرت های طولانی می روید.
2- جلوگیری از ورود مگس ها، سوسک ها و دیگر موجودات موذی به داخل گلدان
3- صرفه جویی در مصرف آب
4- طول عمر بالا (حدود 5 سال)
5- شوکه نشدن گیاه موقع تعویض گلدان
6- مناسب برای کاشت اکثر بذرها و گیاهان
7- بدون ایجاد آلودگی های محیطی و زیستی
8- مدیریت موثر مصرف آب
علت ایجاد بوی نامطبوع در گلدان خاک ژله ای
از جمله دلایلی که می تواند باعث ایجاد بوی نامطبوع در گلدان خاک ژله ای شود، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
• آبیاری بیش از اندازه گلدان
• قرار گرفتن گلدان در معرض تابش نور مستقیم خورشید
• وارد شدن خاک معمولی و ریشه پوسیده گیاه در گلدان حاوی خاک های ژله ای بعد از تعویض گلدان
در این موارد، باید گیاه را از گلدان خارج کرده و ریشه آن را کاملا تمیز کنید. سپس خاک ژله ای را در ظرف بزرگی پر از آب ریخته و منتظر بمانید تا بوی بد از آن گرفته شود. اکنون می توانید از این خاک مجددا استفاده کنید. می توانید چند قطره مایع سفید کننده روی ژل ریخته و بعد از شستشوی کامل آن را داخل آبکش یا صافی ریخته تا آب اضافی آن خارج شود.
سوالات متداول و پر کاربرد در رابطه با خاک ژله ای
در رابطه با خاک ژله ای اطلاعاتی وجود دارد که ممکن است سوال ذهنی اکثر افراد در این زمینه باشد. در زیر به بررسی برخی از مهم ترین سوالات مرتبط با خاک های ژله ای می پردازیم.
• طول عمر و ماندگاری خاک های ژله ای چقدر است؟ خاک ژله ای معمولا بین 5 تا 7 سال ماندگاری دارد.
• چه قدر زمان لازم است تا حجم خاک های ژله ای افزایش یابد؟ اگر خاک های ژله ای از نوع پودری باشد، به محض ریخته شدن در آب شروع به افزایش حجم پیدا می کند و بعد از چند ساعت به حداکثر حجم خود می رسد. اما اگر از نوع مکعبی باشد، باید 8 تا 10 ساعت در آب قرار بگیرد، تا بتواند به حداکثر حجم خود برسد.
• اگر در حین آماده کردن خاک های ژله ای، آب آن زیاد شد چه باید کرد؟ آن را در آبکش بریزید تا آب اضافی آن خارج شود.
• حداقل و حداکثر افزایش حجم خاک های ژله ای چقدر است؟ خاک های ژله ای حداقل 40 و حداکثر 100 درصد می تواند افزایش حجم داشته باشد.
• یک گلدان خاک ژله ای را باید چند وقت یک بار آبیاری کرد؟ این موضوع به عوامل متعددی مانند نوع گیاه و میزان نیاز آن به آب، دمای محیط و ... بستگی دارد. اما بین 10 تا 30 روز یک بار باید به گلدان خود آب دهید.
• آیا برای باغچه نیز می توان از خاک های ژله ای استفاده کرد؟ می توان از خاک ژله ای برای باغچه نیز استفاده کرد، اما به دلیل قیمت زیادی که دارد، می توان از نوع دیگر آن که مخصوص کشاورزی و باغبانی می باشد برای این منظور استفاده کرد.
