معرفی سیستم های گندزدایی با یووی (اشعه فرابنفش)

سیستم های گندزدایی یووی تکنولوژی قدرتمند ضدعفونی کننده هستند که کاربردهای وسیعی در منازل و هتل ها، مراکز تجاری و صنعتی وکارخانه ها ، تصفیه فاضلاب و همچنین کنترل آب استخرها از نظر رشد جلبک می توانند داشته باشند.  هزینه پایین نصب و راه اندازی این سیستم ها نیز باعث شده که این روش در سال های اخیر با اقبال زیادی در صنعت تصفیه آب صنعتی و خانگی روبرو شود.                                              

در این سیستم ها پرتوهای الکترومغناطیسی با طول موج کوتاه از طریق یک لامپ مخصوص به منبع آب تابیده می شود و از طریق تخریب ماده ژنتیکی میکروارگانیسم ها باعث عدم رشد و تکثیر مجدد آن ها می گردد؛ بدون این که اثری از خود اشعه، رنگ، بو و یا مواد شیمیایی خاصی در آب باقی بماند و طی این فرایند گندزدایی، رسوب و یا ذرات معلق در آب ایجاد نمی شود که مجددا نیاز به جداسازی داشته باشد. وجود آلاینده های معلق و رسوب و گل و لای در آب اولیه باعث می شود که پرتوها به خوبی نتوانند از آب عبور کنند و عمل گندزدایی به طور کامل انجام شود؛ به همین دلیل در مورد آبهایی که آلوده به گل و لای و ذرات جامد هستند، باید قبل از یووی از یک سیستم پیش تصفیه استفاده شود.

 سیستم های یووی در انواع فرابنفش کم فشار (LP) و فشار متوسط (MP) در بازار موجود هستند و حتی می توانند برای مقاصد ویژه نظیر از بین بردن و حذف میکروارگانیسم های مقاوم و خاص موجود در آب طراحی شوند.

- برخی مزایای یووی مانند عدم تغییر طعم، بو، رنگ و pH  آب، عدم کاربرد مواد شیمیایی و تولید مواد حد واسط شیمیایی (بر خلاف ضدعفونی کننده هایی نظیر کلر)، عدم نیاز به فضای وسیع و زمان طولانی،  ویژگی های منحصر بفردی به این تکنولوژی بخشیده است.

- یووی یک سیستم کاملا به صرفه از نظر اقتصادی است و هزینه نصب یونیت های یووی خیلی کمتر از تصفیه آب با مواد شیمیایی خواهد بود.

- هزینه سرویس و نگهداری این سیستم ها نیز خیلی کم است و یک یونیت یووی خانگی از نظر مصرف برق تقریبا در حد یک لامپ معمولی است.

علیرغم مواردی که گفته شد، در استفاده از سیستم های یووی به برخی از نکات مهم باید توجه کرد:

- یووی از نظر تاثیر بر روی ویروس ها قوی تر از کلر عمل می کند؛ اما به طور کلی حساسیت میکروارگانیسم ها به اشعه متفاوت است.  بدین معنی که از نظر شدت تاثیر بر روی هرکدام از ویروس ها و میکروارگانیسم ها متفاوت عمل می کند و به عنوان مثال ممکن است برای حذف برخی از ویروس های بیماریزا به دوزهای بالاتری از اشعه نیاز باشد.

- خاصیت ضدعفونی کننده یووی فقط در صورتی موثر است که منبع آلودگی میکروبی قبل از سیستم یووی وارد آب شده باشد.

- در مواردی  که برای عملیات نگهداری و یا جایگزینی سیستم یووی نتوان جریان آب را متوقف کرد؛ ممکن است نیاز به یونیت های موازی باشد که در کنار هم نصب شوند.

- آهن و منگنز بر روی سیستم یووی اثر سوء دارند و موجب کاهش انتقال انرژی از لامپ می شوند. بنابراین در مورد آبهایی که میزان سختی بالایی دارند، می بایست از سیستم های پیش تصفیه نظیر نرم کننده های آب  برای حذف آهن و منگنز استفاده کرد.

- وجود آلاینده های ارگانیک و غیرارگانیک محلول در آب می تواند کارایی سیستم یووی را کاهش بدهد و باید قبل از پرتودهی از آب پاکسازی شوند.

- در صورت آلودگی شدید باکتریایی آب ممکن است به دوزهای بالایی از اشعه نیاز باشد و یا از پرتودهی همراه با یک روش شیمیایی استفاده شود.

- سیستم های یووی به طور معمول در دمای 2 تا 4 درجه سانتی گراد به طور مطلوب عمل می کنند و کاهش یا افزایش دمای آب می تواند در روند گندزدایی آب اختلال ایجاد کند.

لامپ یووی 

ویروس ها، باکتری ها و قارچ های بیماری زا و اسپورهای مقاوم  آن ها می توانند در آب ذخیره شده در مخازن، تانک ها و سیستم های تهویه مطبوع رشد و تکثیر کنند و در منازل و کارخانه ها و مراکز صنعتی تهدیدی برای سلامتی افراد باشند. اشعه یووی با تخریب ساختمان ژنتیکی میکروارگانیسم ها آن ها را از بین می برد و از تکثیرشان ممانعت می کند. این اشعه را از لامپ های مخصوص به آب یا هوا می تابانند.

لامپ های یووی (فرابنفش) مورد استفاده برای گندزدایی آب بطور معمول 0/75 تا 1/5 متر ‏طول و1/5 تا 2 ‏سانتیمتر قطر دارند و اشعه یووی نوع C ساطع می کنند که خاصیت میکروب کشی دارد. این لامپ ها برای ضدعفونی کردن آب ( تعبیه شده در در سیستم های تصفیه آب خانگی و صنعتی)، آب باران، جریان های آب باز، چاههای کوچک،  آب مخازن و تانک ها و آب مورد استفاده در تجهیزات تهویه مطبوع و جلوگیری از رشد جلبک قابل استفاده هستند.

سیستم های لامپ یووی به دو صورت غوطه ور در آب و سیستم های بدون تماس نصب می شوند. در سیستم های بدون تماس، لامپ ها مابین لوله های تفلونی حاوی پساب قرار می گیرند و ‏جهت جریان موازی  محور لامپ است؛ اما در سیستم‌های غوطه ور  جهت جریان به صورت موازی و یا عمود بر محور لامپ در یک کانال روباز یا مسدود قرار می گیرد و لامپ را درغلاف کوارتزی قرار می دهند تا سردنشود (دمای لامپ باید در حدود 40 ‏درجه سانتیگراد ثابت نگه داشته شود).  لامپ های یووی مصرف برق پایینی دارند، به آسانی تمیز می شوند و به فواصل سرویس کوتاه مدت نیاز ندارند.

کاربرد سیستم های یووی در گندزدایی آب استخر

تمام استخرهای عمومی و خصوصی برای کاهش بار میکروبی آب و عدم انتقال میکروارگانیسم های بیماریزا، نیاز به یک روش گندزدایی موثر و مطمئن دارند. به طور سنتی و معمول مواد شیمیایی ضدعفونی کننده حاوی کلر برای این منظور استفاده می شوند؛ اما استفاده از کلر به دلیل ایجاد مواد حد واسط شیمیایی مانند کلرامین ها ممکن است با ایجاد مشکلاتی همراه باشد.

تشکیل کلرامین به دلیل فرایند احیای کلر با آمونیوم یا اوره است که از بدن شناگران وارد آب می شود. همین ماده علت اصلی قرمزی چشم ها، التهاب پوست و بوی خاص استخر می باشد و حتی این ماده  مظنون به سرطانزایی در انسان نیز هست.

- استفاده از یک سیستم گندزدایی یووی (اشعه فرابنفش) در استخر موجب کاهش قابل ملاحظه غلظت ماده کلرامین تا 50 درصد بدون هیچ گونه افزایشی در بار میکروبی آب می شود. این کاهش می تواند به علت تخریب کلرامین به واسطه اشعه و همچنین نیاز به دوز کلر مورد نیاز کمتر برای گندزدایی همزمان با یووی باشد.

- مزیت دیگر استفاده از سیستم یووی و کاهش میزان تولید کلرامین در آب، افزایش عمر مفید کفپوش استخر و فضای اطراف آن است.

- نصب سیستم یووی در استخر موجب کاهش بار میکروبی تام آب و غیرفعالسازی اسپور باکتری ها، کیست های انگلی مثل ژیاردیا و اووسیست کریپتوسپوریدیوم می شود که در برابر کلر مقاوم هستند.

- اشعه یووی شمارش باکتری لژیونلا را در آب به شدت کاهش می دهد که عامل بیماری ریوی خطرناک لژیونر است و در این آب ها به طور معمول قابلیت تکثیر دارد.

- اشعه یووی مواد ارگانیک یا آلی آزاد شده در آب را اکسید و غیرفعال می کند.