مهم ترین تاثیرات فلوراید در آب 

مطالب بسیاری در مورد میزان غلظت فلوراید در آب منتشر شده به این صورت که برخی فلوراید را به عنوان ماده سمی و خطرناک تصور می کنند و عده ای بر این باورند که فلوراید می تواند اثرات بسیار مطلوبی را برای سلامتی به دنبال داشته باشد. اما دقت کنید که اثرات منفی یا مثبت فلوراید برای سلامتی به غلظت آن در آب وابسته است. به این صورت که غلظت فلوراید در آب باید در محدوده مشخص شده ای تنظیم شود، تا در کنار اثرات مطلوب برای حفظ سلامتی تاثیرات بدی را در پی نداشته باشد. 

وجود فلوراید در آب مفید یا مضر؟

فلوراید چیست؟ در واقع فلوراید یون منفی عنصر فلوئور است، این ماده به صورت طبیعی در زمین وجود دارد و از همین طریق به منابع آب وارد می شود. برای مثال در برخی خوراکی ها و سبزیجات میزان اندکی از این ماده وجود دارد و در کنار این به دلیل وجود یون فلوراید در آب دریا میزان قابل توجهی از این ماده به جانوران دریایی و ماهی ها وارد می شود.

گاهی اوقات نسبت به وجود برخی آلاینده ها در آب که اثرات بسیار بدی را برای سلامت به دنبال دارند بی اطلاع هستیم. بسیاری از این آلاینده ها، عناصر معدنی هستند که از طریق سفره های زیرزمینی به آب وارد می شوند. نمونه ای از این آلاینده ها فلوراید است که بر خلاف تصور بسیاری از ما در صورت غلظت بالا در آب تاثیرات مخربی را بر سلامتی دارند. فلوراید از نظر بهداشتی از مواد مهم برای سلامتی انسان می باشد، به همین دلیل است که غلظت این ماده در آب نباید از میزان مشخص شده ای کمتر باشد. اما شاید برای شما جالب باشد که بدانید در صورت غلظت بالای فلوراید در آب خارج از محدوده استاندارد باشد نه تنها برای بدن مفید نیست بلکه می تواند ضررهای زیادی را برای سلامت بدن و دندان ها در پی داشته باشد. 

غلظت بالای فلوراید در آب معدنی عامل پوسیدگی دندان!!! طبق بررسی ها افزودن فلوراید به آب معدنی در بسیاری موارد کنترل شده و در محدوده استاندارد نیست. همین موضوع باعث شده در صورت نوشیدن زیاد آب معدنی مقدار زیادی از فلوراید به بدن وارد شده و عوارضی را مثل پوسیدگی دندان ها به دنبال داشته باشد. در کنار این دقت کنید که با توجه به استانداردهای بین المللی تولید کنندگان آب معدنی نباید هیچ گونه افزودنی را به آب اضافه کنند. 

همان طور که می دانید کربوهیدرات ها موجب رشد باکتری در دهان شده که مواد اسیدی در دهان ایجاد می کنند. همین مواد اسیدی باعث پوسیدگی دندان ها می شود. مصرف فلوراید موجب از بین رفتن پوسیدگی دندان می شود و در مقادیر کم در آب کافی است. اما به این نکته توجه کنید که اگر افزودن فلوراید به آب کنترل شده نباشد امکان آسیب رسیدن به مینای دندان از این طریق وجود دارد. به همین دلیل است که عده ای بر این باورند که وجود فلوراید در آب می تواند تاثیرات بسیار مخربی را در پوسیدگی دندان داشته باشد. 

میزان استاندارد غلظت فلوراید در آب چقدر است؟ میزان استاندارد غلظت فلوراید در آب طبق گفته سازمان های بهداشت جهانی باید در محدوده 1.5 تا 5 میلی گرم در لیتر باشد. بر این اساس در بسیاری از مناطق کشور، میزان غلظت فلوراید در خارج از محدوده استاندارد و به همین دلیل اثرات بسیار بدی را برای سلامتی به دنبال داشته است. در ادامه به بررسی دقیق تر غلظت فلوراید در منابع آب ایران می پردازیم.

آیا غلظت فلوراید در منابع آب ایران استاندارد است؟ 

طبق گفته بسیاری از کارشناسان بهداشت غلظت فلوراید در آب های ایران به هیچ عنوان در محدوده استاندارد نیست. به این صورت که در برخی مناطق میزان فلوراید کم و در برخی دیگر از مناطق غلظت فلوراید در آب خارج از استانداردهای مشخص شده است. مثلا در بخش های جنوب شرقی و غربی کشور غلظت فلوراید بسیار بیشتر از حالت استاندارد و این موضوع تاثیرات بسیار بدی را در سلامت بدن و دندان ها به دنبال داشته است. میزان فلوراید در آب ارتباط مستقیمی با نوع خاک در برخی از مناطق کشور دارد به این صورت که برخی از سفره های آب زیر زمینی در ایران سرشار از این ماده و به همین دلیل اثرات بسیار بدی را از لحاظ بهداشتی به دنبال دارد. 

این موضوع بسیاری از کارشناسان را با چالش مواجه کرد که چطور می توان غلظت این ماده را در آب طبق استانداردهای جهانی تنظیم کرد. بنابراین در بسیاری از نقاط کشور نیاز به حذف این آلاینده در آب است که در کنار پوسیدگی دندان ها می تواند اثرات بسیار بدی را در کاهش ضریب هوشی به خصوص در کودکان به دنبال داشته باشد. اما آیا می دانستید که در کنار این بسیاری از مناطق کشور با کمبود غلظت یون فلوراید در آب مواجه هستند؟ این موضوع باعث شده تا بسیاری از افراد برای پیدا کردن راه حل های مناسب در مورد تنظیم غلظت این ماده در آب تلاش کنند.
برخی مناطق که دارای غلظت بالای فلوراید در آب هستند بررسی شد اما قابل ذکر است که میزان فلوراید در مناطقی از ایران مثل اصفهان کمتر از استاندارد است. به طوری که در هیچ کدام از مناطق اصفهان غلظت بالای فلوراید گزارش نشده است. 

اثرات غلظت بالای فلوراید در آب های آشامیدنی 

از مهم ترین اثراتی که غلظت بالای فلوراید می تواند برای سلامتی به دنبال داشته باشد، پوسیدگی دندان هاست. از دیگر مواردی که بالا بودن فلوراید در آب برخی مناطق می توان در پی داشته باشد کاهش ضریب هوشی کودکان و تاثیرات بسیار منفی در رشد مغر است. در این زمینه طبق گفته برخی کارشناسان رابطه معناداری بین میزان غلظت فلوراید در آب برخی مناطق و ضریب هوشی کودکان وجود دارد. علاوه بر این از دیگر عوارضی که فلوراید بالا در آب می تواند برای بدن داشته باشد درد در استخوان ها و کاهش تعادل است. از دلایلی که می تواند باعث بروز این مشکل شود کلسیم زدایی غلظت بالای فلوراید و پوکی استخوان است. 

همان طور که پیش تر گفته شد در مورد اثرات فلوراید در آب مطالب بسیاری وجود دارد که گاهی فلوراید را ماده سمی می دانند و در مواردی عنوان می کنند که کم بودن فلوراید در آب از عواملی است که می تواند باعث بروز بیماری شود. اما موضوعی که تقریبا تمام کارشناسان به آن تاکید می کنند این است که غلظت فلوراید باید در محدوده استاندارد باشد تا تاثیر بدی برای سلامتی در پی نداشته باشد. از نمونه بیماری هایی که در اثر نوشیدن آب با میزان بالای فلوراید می تواند به دنبال داشته باشد فلوئوروزیس است. این بیماری به دو صورت می تواند وجود داشته باشد فلوئوروزیس دندانی و اسکلتی است، اما توجه کنید که کودکان با مصرف بالای فلوراید بیشتر در معرض ابتلا به فلوئوروزیس دندانی هستند که می تواند باعث پوسیدگی دندان ها شود. 
فلوئوروزیس اسکلتی هم می تواند در نتیجه تجمع فلوراید در استخوان ها در طی ساله های طولانی بروز پیدا کند. علائمی که می تواند در صورت ابتلا به این بیماری بروز کند سفتی و درد مفاصل و در نهایت تغییر ساختار استخوان هاست. در کنار تمام این موارد، گفته شده که رابطه معناداری بین نوع نادری از سرطان استخوان در بدن افراد جوان و میزان فلوراید در آب وجود دارد اما این موضوع هنوز تایید شده نیست. 

روش حذف فلوراید در آب آشامیدنی 

فلوراید موجود در آب را می توان با استفاده از روش های مختلفی از بین برد، اما موثرترین روش برای کاهش غلظت فلوراید در آب چیست؟ از مواردی که می تواند در کاهش غلظت فلوراید در آب تاثیرگذار باشد، استفاده از دستگاه های تصفیه آب خانگی است که طبق بررسی ها می تواند تاثیرات بسیار مطلوبی را برای کاهش فلوراید در آب داشته باشد. گرچه هنوز اطلاعات دقیقی در تاثیرات منفی فلوراید در آب وجود ندارد اما استفاده از دستگاه های تصفیه کننده آب برای کاهش ریسک پوسیدگی دندان موضوع بسیار مهمی است. در دستگاه های تصفیه آب از فیلترهای مختلفی برای از بین بردن آلاینده های موجود در آب مثل فلوراید استفاده می شود. در واقع دستگاه های تصفیه آب تمام پارامترهای لازم را برای تعیین سطح کیفی آب در محدوده استاندارد تنظیم می کنند.